Belangrijke verkiezingen voor vluchtelingen

Waarom is het Europees Parlement van belang voor de bescherming van vluchtelingen in Europa?

Veel asiel- en migratiebeleid wordt door de EU gemaakt. Dit onderwerp is grensoverschrijdend en vraagt daarom om een internationale aanpak. Denk aan de open grenzen binnen het Schengengebied en de gedeelde Europese buitengrenzen. Bovendien heeft het asielbeleid in de ene lidstaat vaak direct effect op de andere lidstaten. Om die reden hebben de Europese landen besloten om op dit gebied samen te werken en om asielprocedures zoveel mogelijk gelijk te trekken.

Hoe werkt de besluitvorming van het Europees Parlement?

Bij het maken van (nieuwe) wetgeving is het Europees Parlement ‘medewetgever’. Dit betekent dat niet alleen alle ‘migratieministers’ (meestal minister of staatssecretaris van Justitie) van de lidstaten het eens moeten worden, maar dat er ook een meerderheid moet zijn in het Europees Parlement voor het voorstel. Het Europees Parlement bestaat uit diverse politieke fracties waarbij er niet één de meerderheid heeft. Zo moet er – net als in de Nederlandse politiek – onderhandeld worden tussen de politieke partijen om een compromis te vinden die op een meerderheid kan rekenen. Daarom is het van belang hoe de verhoudingen liggen in het Europees Parlement. Het kan bepaalde wetgeving afdwingen, aanpassen of juist tegenhouden.

Wat kan het Europees Parlement doen voor vluchtelingen?

Het Europees Parlement kan ook namens 500 miljoen Europeanen een politiek signaal afgeven aan de nationale regeringen. Zo is er momenteel een meerderheid in het Europees Parlement voor een eerlijkere verdeling van asielzoekers over de EU, omdat het onrechtvaardig is dat Griekenland, Spanje en Italië het voor de rest moeten opknappen. Hierbij wordt dan wel rekening gehouden met bevolkingscijfers, werkgelegenheid, economie en opvangcapaciteit. De (ministers van de) lidstaten hebben hier nog geen overeenstemming over gevonden, maar door de druk van het Europees Parlement blijft het op de politieke agenda. Gezien de huidige politieke situatie in Europa is het daarom extra belangrijk om bij de verkiezingen voor het nieuwe Europees Parlement de belangen van vluchtelingen te laten meewegen in je stem.

Waarom moet Europa vluchtelingen beschermen?

• Het is een juridische plicht

De Europese lidstaten hebben zich gebonden aan Europees en internationaal recht. In de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog waren er in Europa grote groepen vluchtelingen. Om te kunnen bepalen wie recht had op asiel in een ander land, besloot een aantal landen gezamenlijk het Vluchtelingenverdrag op te stellen. Dit werd vastgelegd in 1951 en het bepaalt wie vluchteling is, op welke gronden er asiel kan worden aangevraagd en wat de (beperkte) gronden zijn om iemand géén asiel te verlenen. Het belangrijkste principe uit het Vluchtelingenverdrag is dat mensen niet naar een gebied (terug)gestuurd mogen worden waar zij gevaar lopen (verbod op refoulement).  Alle Europese lidstaten hebben dit verdrag vastgelegd, en de bepalingen overgenomen in nationale wetgeving. Bovendien zijn regels over het bieden van bescherming aan vluchtelingen opgenomen in Europese wetgeving en Europese verdragen zoals het Europees Verdrag voor Rechten van de Mens (EVRM). Dit maakt dat alle Europese landen een juridische plicht hebben om internationale bescherming te bieden aan hen die dat nodig hebben.

• Het is een morele plicht

VluchtelingenWerk – en met ons velen anderen – is van mening dat de EU en haar lidstaten ook een morele en principiële plicht hebben om vluchtelingen te beschermen. Als rijkste continent ter wereld en voorvechter van universele mensenrechten kan het niet wegkijken als mensen in nood onze hulp nodig hebben. Het is daarom ook onbegrijpelijk dat er nog altijd mensen sterven op weg naar Europa vanwege het simpele feit dat zij asiel willen aanvragen, en er geen veilige route voor hen bestaat. Dit is een direct gevolg van Europees beleid en dit moet zo snel mogelijk veranderen.