'Onze vrijwilligers zijn de kurk waar VluchtelingenWerk op drijft'

Helaas verlaat ik onze organisatie niet in een optimistische periode: de huidige ontwikkelingen stemmen somber. De hekken rond Europa worden steeds hoger opgetrokken en in de kranten staan kleine berichten over verdrinkingsdoden op zee. Het roept nauwelijks nog publieke of politieke verontwaardiging op.

De strenge plannen van Rutte 1

In 2010 trad ik aan, en ik herinner me nog goed de terneergeslagen stemming toen het kabinet Rutte 1 hun strenge asielplannen presenteerde. Toch zou die neerwaartse spiraal alleen maar verder gaan. Drie jaar geleden opperde Tweede kamerlid Azmani om asielzoekers op te vangen in kampen buiten de EU. Een plan dat iedereen toen veel te ver vond gaan. Nu ligt hetzelfde plan weer op tafel en is het bon ton in Den Haag en Europa. Wat een paar jaar geleden nog ondenkbaar was, is nu de realiteit. Die verschuiving is één van mijn belangrijkste conclusies uit de afgelopen acht jaar.

Aylan Kurdi

VluchtelingenWerk is meer nodig dan ooit. Het is een kleine, negatieve groep die het huidige debat bepaalt. Daarom moeten we juist nu onze stem laten horen. Dat er draagvlak is voor vluchtelingen, werd duidelijk toen het hartverscheurende beeld van Aylan Kurdi verscheen, het aangespoelde Syrische jongetje op een strand in Turkije. “Tot hier en niet verder”, leek de wereld even te zeggen. Binnen twee maanden kreeg VluchtelingenWerk er 10.000 nieuwe vrijwilligers bij. Eén foto bracht mensen en politiek massaal in beweging. In deze grillige tijden, was die golf van empathie hoopgevend.

'Is dit Europa?'

Toen er iedere dag duizenden mensen aankwamen, bezocht ik samen met humanitaire organisaties de Griekse eilanden. Daar zag ik hoe mensen werden opgevangen op een parkeerplaats of een boomgaard, zonder goede voorzieningen. Een jonge vader klampte me aan, zijn baby had al vier dagen geen babymelk meer gedronken. Alle vluchtelingen hadden enorme haast om door te reizen, bang dat de hekken snel zouden sluiten. In hun ogen las ik de pure overlevingskracht. Een van hen keek om zich heen en vroeg aan mij: ‘Is dit Europa? Dit kan Europa toch niet zijn?’ En ik stelde mijzelf precies dezelfde vraag.

Een einde aan grensdetentie

Maar er zijn meer indrukwekkende herinneringen. In 2013 trokken we met een stoet mensen langs het schemerige detentiecentrum op Schiphol, waar onschuldige asielzoekers in detentie hun asielprocedure doorliepen. Meer dan duizend mensen liepen mee in onze mars op Werelvluchtelingendag, de witte paraplu’s hoog in de lucht gestoken. Achter de ramen van het centrum stonden asielzoekers, met een groot vel papier in hun landen: ‘Thank you for your support!’. Een mooi moment, deze mensen wisten dat ze niet vergeten waren. Niet lang daarna werd deze grensdetentie gelukkig afgeschaft.

Dank aan vrijwilligers en donateur

Tot slot denk ik natuurlijk ook aan onze vrijwilligers, die de kurk vormen waar onze organisatie op drijft. Vanaf de allereerste voorlichting tot en met de integratie van vluchtelingen, vormen zij de brug tussen vluchtelingen en de maatschappij. Ik ben dan ook enorm trots op al onze vrijwilligers die vluchtelingen dag in, dag uit bijstaan, voor hen strijden en naar hen luisteren. En natuurlijk ook op onze donateurs. Het gaat u allen goed.