Nesrins studie aan de levensuniversiteit is gratis, maar gaat wel gepaard met pijn

‘Ik hield altijd al van taal. In Syrië hielp ik mijn kinderen met hun studie. Ze leerden bijvoorbeeld goed Engels te spreken door samen met mij hardop te lezen. We woonden in Salamiya, een kleine stad in Syrië, met een sterke kunstenaarscultuur en een grote vrijheid van denken. Toch heb ik zelf nooit verder mogen studeren na de middelbare school. Ik werd op mijn 17e uitgehuwelijkt en mijn ex-man liet mij dat niet toe.’ Maar ze studeerde en las thuis zoveel als ze kon. En zegt ze: ‘Ik studeer aan de Levensuniversiteit. Het is gratis, maar gaat wel gepaard met pijn en tranen.’

Opnieuw beginnen

‘Door de oorlog moest ik in 2015 met mijn jongste dochter vluchten en alles achterlaten. Een hele gevaarlijke vlucht, die mijn andere twee volwassen kinderen al hadden ondernomen. Het lukte ons om los van elkaar naar Nederland te komen. Toen ik eenmaal in Nederland was aangekomen, wilde ik zo snel mogelijk de taal leren: ik verlangde ernaar weer met mensen te kunnen praten, discussiëren en filosoferen.’
In het azc begon Nesrin met YouTube-filmpjes zelf de taal te leren en ze vroeg haar jongste dochter samen met haar te studeren. Toch ging het moeizaam, omdat Nesrin voortdurend met haar dochter van azc naar azc moest verhuizen. Toen zij in 2016 een verblijfsvergunning kreeg, vestigde zij zich in Leiden en startte met Nederlandse les.
Ondanks een zwaar ongeluk in die tijd, lukte het haar zeven á acht uur per dag te studeren. ‘Voor mij is de Nederlandse taal leren, alsof ik vleugels krijg om naar verre hemelen te vliegen.’ In alles wat Nesrin zegt, klinkt haar poëtische aard door. En toen, in een mindere nacht - zoals ze dat zelf noemt - schreef ze zomaar haar eerste gedicht in het Nederlands.

Leven, liefde en oorlog

Als we het hebben over de thema’s van haar gedichten, valt Nesrin even stil. ‘Mijn gedichten zijn moeilijk onder een titel te plaatsen. Het leven, liefde, oorlog.’ Uit haar gedichten spreekt verdriet, maar ook hoop. Nesrin zelf komt sprankelend en vrolijk over, ze lacht veel. Toch heeft ze veel pijn en verdriet. Afgelopen zomer verloor Nesrin haar zus die na een sterfbed van twee maanden in Syrië overleed. In dezelfde periode ontving ze foto’s waaruit bleek dat haar neefje, vermist sinds 2012, vermoord was.
Er zijn geen woorden die deze diepe ellende juist kunnen verwoorden. Nesrin draagt dit verdriet elke dag met zich mee. Het is dan ook ingewikkeld om het leven in het relatief veilige Nederland te rijmen met de voortdurende ellende in Syrië. Het zorgt voor een gespletenheid, beaamt ze: ‘Er is een Nederlandse Nesrin en een Syrische Nesrin. En er is altijd een gevoel van machteloosheid.’
Maar haar passies en liefde voor het leven zijn groot, vertelt ze. Waar haalt Nesrin haar hoop en inspiratie ondanks alles vandaan? ‘De natuur, daar ervaar ik een onzichtbare kracht. Deze kracht fluistert in mijn oor: ‘Ga door.’ Ik ben heel vaak in de natuur. Nederland is prachtig, vooral ‘s avonds.’

Een lach en een traan

De dichteres wil op haar beurt anderen graag inspireren: dat het leven het waard is om te leven, elk moment, elke seconde. Dat hoopt ze met haar gedichten te doen. Toen ze voor het eerst haar gedichten voorlas in de Leidse bibliotheek in 2018, zag ze hoe mensen moesten huilen en lachen om haar gedichten. Dat motiveerde haar om door te gaan. En dat wilde haar publiek ook graag. Ze werd op een andere voorleesavond benaderd door een Nederlandse kunstenares om haar te helpen zoeken naar een uitgeverij. Dat lukte en in 2019 werd de bundel ‘Vraag niet over de tijd’ door uitgeverij WGBU uitgebracht.

De toekomst is nu

En wat zijn nu haar plannen? Afgelopen herfst is Nesrin receptioniste geworden bij VluchtelingenWerk Leiden. Eigenlijk was die loopbaankeuze per ongeluk. ‘Ik werd voor de verkeerde cursus ingeschreven,’ zegt ze lachend. Een gelukkige vergissing, want ze geniet van het werk en het is een prachtige vuurdoop om naast het schrijven ook het spreken van de taal te oefenen. In de toekomst hoopt ze andere vluchtelingen te helpen met hun asielaanvraag en de stappen daarna. Ze heeft zelf twee jaar hulp gehad van VluchtelingenWerk en riep altijd al grappend: ‘Straks zal ik jullie helpen!’
‘De toekomst hoort echter in de toekomst’, zegt Nesrin. Ze moedigt zichzelf aan in het hier en nu te blijven. De toekomst is verschrikkelijk onzeker. Eén van haar gedichten heet dan ook ‘Nu’ (zie hieronder). Dat houdt haar evenwel niet tegen om te dromen. Materiaal voor een tweede dichtbundel in het Nederlands ligt al klaar en een Arabische dichtbundel wacht ook om van de pers te rollen. En in de tussentijd? Dan zit Nesrin met haar hoofd in de boeken, volgeplakt met kleurrijke post-its om alle mooie nieuwe woorden te kunnen onthouden.

NU

Je vraagt me niet over gisteren
Ook niet over het verleden
Je vraagt me niet over morgen
Ook niet over de toekomst
Laten we praten over vandaag
Over nu
Mijn hart klopt nu
Mijn zelf zwerft nu om je heen
Mijn ogen hebben nu uitzicht op jouw magische wereld
Geef me een beetje licht
Een vlam voor een kaars in mijn donkere momenten
Een brug van hoop naar mijn verloren dromen
Dit is mijn eeuwige brood
Het is een raam voor een frisse bries
Vraag niet over de tijd
Nu is het genoeg voor nu