Noordelijke vrijwilligers in het zonnetje

Na de afgelopen tijd van vooral digitale communicatie is het extra fijn om elkaar even echt te spreken, onder het genot van een kop koffie met taart. De verschillende deelnemers vertellen wat ze doen voor VluchtelingenWerk en waarom, wat ze beweegt. Ook spreekt iemand uit wat algemeen gedeeld wordt: het gaat natuurlijk om de mensen die hebben moeten vluchten, daar doen ze het allemaal voor. Maar ze vinden het heel leuk om zelf eens in het zonnetje te worden gezet.

De vrijwilligers hebben zich vaak opgegeven in duo’s, zoals Remi en Ellen, die elkaar kennen van het project Bekend maakt Bemind. De fotograaf neemt de dames mee naar fotogenieke plekken, waar ze samen en elk apart uitgebreid poseren.

Vrijwilligers Angela en Ana

Een ander duo is voor de fotosessie uit Drenthe gekomen. Angela werkt al sinds 2010 in Coevorden als maatschappelijk begeleider en doet sinds 2019 een spreekuur in Emmen. Ze heeft een achtergrond in de zorg, maar haar gezondheid maakte het noodzakelijk om met dat werk te stoppen. Vrijwilligerswerk voor Vluchtelingenwerk deed ze al, en het spreekuur in Emmen bevalt haar goed. “Er komen allerlei mensen langs, statushouders uit Emmen en dorpen in de omgeving met verschillende nationaliteiten en hele uiteenlopende vragen. Soms is het met één telefoontje alweer opgelost en andere keren moet je iets eerst even uitzoeken. Bij Maatschappelijke begeleiding – wat ik lang heb gedaan - is het contact veel intensiever, je komt bij mensen thuis en hoort en ziet veel meer. Je bent dan echt een vertrouwenspersoon. Ik vind het allebei leuk om te doen.”

Haar collega Ana regelde vanachter de balie in Emmen soms afspraken of bijvoorbeeld een tolk voor Angela, zo kennen ze elkaar. Ana is afkomstig uit de Dominicaanse Republiek, waar ze bij een intercultureel bedrijf werkte met mensen met veel verschillende achtergronden. Het toeval en de liefde brachten haar nog geen drie jaar geleden naar Nederland. Ze spreekt inmiddels behoorlijk Nederlands door zelfstudie, maar ze vindt het een lastige taal. “Bij VluchtelingenWerk kwam ik terecht door de Participatieverklaring (onderdeel van het inburgeringsexamen). Daar had ik nogal wat opmerkingen over: je weet niks hier, als je hier nieuw komt en de taal niet spreekt! Zo kwam ik in gesprek met iemand van VluchtelingenWerk en werd vrijwilliger in Emmen. Daar heb ik veel kunnen leren en nu werk ik op het kantoor in Groningen.”

Vrijwilliger Ellen

Terwijl de fotograaf Ana en Angela laat poseren, vertelt Ellen wat haar bij VluchtelingenWerk bracht. Zij meldde zich in september 2019 aan voor Bekend maakt Bemind, een project dat ze tegenkwam toen ze zich na haar pensioen oriënteerde op vrijwilligerswerk.

“Bekend maakt Bemind draait om voorlichting en dat sloot aan bij mijn oude vakgebied. Die betrokkenheid op mensen die kwetsbaar zijn, dat ligt mij wel. Ik vind het heel leuk om samen met iemand met een vluchteling-achtergrond scholen te bezoeken en zo aan de bewustwording te werken. Je gaat op pad met diverse mensen, de coördinatoren van VluchtelingenWerk kijken wie wanneer kan en ‘matcht’ je dan. Je werkt dus niet met vaste koppels, dat is heel dynamisch. Het houdt je fris, en voor degene die het vluchtelingenverhaal vertelt helpt het ook om met verschillende mensen te werken.

Samen met de ‘voorlichter met vluchteling-achtergrond’ neem je eerst even de tijd. VluchtelingenWerk heeft goed materiaal ontwikkeld om vanuit te werken, met een duidelijke structuur. Drie delen vormen de basis van het verhaal: het leven in het land van herkomst, het vluchtverhaal en hoe het leven hier gaat. In zulke gesprekken komen ook trauma’s boven; het kan emotioneel en moeilijk zijn om het verhaal te vertellen.

Iedereen heeft wel een bepaald begrip of beeld van ‘vluchtelingen’, mede bepaald door het milieu waaruit je komt, opvattingen van je ouders, de publieke opinie enzovoort. Bij onze voorlichting beginnen we met de feiten: wat is eigenlijk een vluchteling, een asielzoeker, een statushouder. Om welke aantallen gaat het, wereldwijd en in Nederland, wat zijn de verhoudingen. Het gaat over beeldvorming.

Als het verhaal verteld word – wat er is betaald, de tocht met een gammel bootje, wat is er achtergelaten – dan komt er wel wat los. Hoe iemand die gevlucht is leefde en leeft, is vaak onvoorstelbaar voor middelbare scholieren. Het is van groot belang dat opgroeiende kinderen deze verhalen horen en in contact komen met mensen met een andere achtergrond. Op deze manier komen jongeren ook onderling in gesprek, bijvoorbeeld over zo’n vraag als “wat zou jij meenemen?” Het zijn misschien maar druppels op een gloeiende plaat, maar ik voel me er zeer mee verbonden.”

Fotograaf Mubarik

Na afloop van de fotosessie praten de medewerkers van Vluchtelingenwerk nog even na met de fotograaf, Mubarik Jama uit Somalië. Hij is zes jaar geleden naar Nederland gekomen en nu 25 jaar oud. Het fotograferen – en ook zelf model staan trouwens – doet hij naast zijn opleiding verpleegkunde. Vijf jaar geleden leerde hij Hannie van Vluchtelingenwerk kennen, samen toerden ze door het Noorden met de ‘Mensenbieb’: een project om mensen in contact te brengen met iemand die een andere achtergrond heeft. Bekend maakt Bemind kun je zien als een eigen VluchtelingenWerk-versie van dat project.

De vrijwilligers moeten nog even wachten op een mooie afdruk van hun portret, maar deze ochtend was alvast heel gezellig en geslaagd. Vrijwilligers zijn goud waard!