Aanwezig op de Dam: waarom vluchtelingen een plek verdienen bij de herdenking
'Ik voelde me vereerd dat ik werd uitgenodigd,' aldus Adiba Issio, trainer bij VluchtelingenWerk. 'Als Syrische vluchteling weet ik hoe pijnlijk oorlog en verlies zijn. De herdenking herinnert ons eraan hoe kostbaar vrede is.’
Op 4 mei waren verschillende medewerkers van VluchtelingenWerk Nederland aanwezig bij de Nationale Dodenherdenking op de Dam en in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De genodigden - zelf afkomstig uit landen als Syrië, Eritrea en Afghanistan - waren diep geraakt door de ceremonie. Voor velen riep het herinneringen op aan hun eigen verleden. Herdenken kreeg voor hen een nieuwe, persoonlijke lading.
Ook Abraham Kiflom, trainer bij VluchtelingenWerk, voelde het diep. ‘De bijeenkomst bracht allerlei herinneringen aan mijn eigen oorlogservaringen terug. Door hier deel van uit te maken, voel ik me meer verbonden met de samenleving. En ik kan mijn ervaringen nu beter delen in mijn lessen.’
Elke speech, elke kranslegging, de twee minuten stilte en een bloem leggen tijdens het defilé ging gepaard met veel emoties in mij.
Verbinding tussen toen en nu
Sinds 2023 werken VluchtelingenWerk en Comité 4 en 5 mei samen binnen de Participatieverklaringstrainingen (PVT). Tijdens deze verplichte inburgeringstraining voor statushouders, gegeven door VluchtelingenWerk, verzorgt het Comité een gastles over de betekenis van herdenken en vrijheid in Nederland.
Deze succesvolle samenwerking slaat bruggen tussen de geschiedenis van Nederland en de actuele verhalen van mensen die zelf zijn gevlucht voor oorlog en vervolging. Het geeft vluchtelingen een stem en zorgt voor verbinding en wederzijds begrip.
Projectleider Xandra Spijker: ‘Het herdenken en bewaken van vrijheid is een opdracht die we gezamenlijk hebben.'
Nieuwe stemmen, zelfde boodschap
Om de boodschap van Nationale Dodenherdenking relevant te houden, moeten we haar blijven vertalen naar het nu. Bestuursvoorzitter Frank Candel: ‘Vluchtelingen weten wat discriminatie, uitsluiting en vervolging betekenen. Zij maken opnieuw zichtbaar waarom vrijheid zo waardevol is.’
De generatie van na de oorlog draagt de herinnering voort. Maar vluchtelingen dragen hem óók – met verhalen van nu, die pijnlijk veel lijken op die van toen. Zoals Abraham Kiflom het zegt: ‘Het herdenken moet inclusiever en diverser worden. Dat is een betere afspiegeling van de samenleving van nu.’