Gevluchte Oekraïners belanden in grensdetentie: ‘Ik ben toch geen crimineel?’
Serhii reisde vanuit Canada, waar hij tijdelijk bij zijn broer verbleef, en zijn vriendin Marina vertrok al een dag eerder vanuit Roemenië. ‘Toen Marina op 6 maart in Amsterdam arriveerde, werd ze aangehouden’, vertelt Serhii. ‘De douane belde mij. Ik begreep niet wat er aan de hand was - alleen dat ze mij de volgende dag naar Marina zouden brengen.’
Aangehouden en alles afgepakt
Serhii vervolgt: ‘Ik vloog op Rotterdam. Toen ik langs de douane ging, zag ik dat er agenten stonden te wachten. Die brachten mij naar Amsterdam, naar mijn vriendin. Nog steeds wist ik niet wat er gebeurde. Pas toen Marina en ik midden in de nacht bij het detentiecentrum aankwamen, realiseerde ik mij dat het een gevangenis was. Met van die wachtkamers met felle tl-lichten. Ze pakten onze paspoorten af en doorzochten al onze spullen. Daarna moesten we naar de cel.’
Wat zijn de afspraken?
Oekraïners hebben sinds de Russische invasie van maart 2022 het recht om 90 dagen visumvrij te reizen en tijdelijk bescherming aan te vragen in een Europees land. Oekraïners die via de landsgrenzen Nederland binnenkomen, worden opgevangen in een gemeente en kunnen daar bescherming aanvragen. Voorheen gold dit ook voor mensen die per vliegtuig kwamen. Drie maanden geleden veranderde dit ineens: sindsdien zijn er rond de 27 Oekraïners bij aankomst gevangengezet voor minimaal vier nachten.
‘Ik was in de war’, zegt Serhii verder. ‘Ze hadden het wel over bescherming en papieren, maar waarom zaten wij daar?! Om je een idee te geven van hoe het daar was: we mochten één uur per dag buiten een frisse neus te halen. Ondertussen had Marina last van erge buikpijn. Ze beloofden dat er een dokter zou komen, maar dat gebeurde steeds maar niet.’
Zelf uitzoeken
Serhii en Marina moeten uiteindelijk vijf nachten in de gevangenis blijven. ‘Toen we weg mochten, werden we naar Utrecht gestuurd. Ze zeiden: daar is een bushalte en zoek het verder maar uit.’
Het stel had geen idee dat er in Utrecht nog meer hobbels volgden. Via allerlei omwegen en uitdagingen woont Serhii inmiddels - drie maanden later - in een opvanglocatie in Eindhoven en is Marina noodgedwongen terug in Oekraïne voor een behandeling aan haar buik, waar een ontsteking bleek te zitten.
Het gaat goed
‘Ik heb er geen woorden voor hoe die eerste dagen in Nederland voelden. De onwetendheid en het gevoel dat je niet welkom bent. Steeds dacht ik: ik ben toch geen crimineel?! Gelukkig hield ik vertrouwen. Op dit moment heb ik mijn documenten, mijn BSN-nummer en een verblijfssticker. Dus voorzichtig durf ik te zeggen: het gaat goed met mij.’
Standpunt VluchtelingenWerk: een ongewenste grensprocedure
De grensprocedure strookt niet met de afspraken die Nederland en de andere EU-landen maakten over de opvang van Oekraïners. Er is geen reden om gevluchte Oekraïners vast te zetten en het vertraagt de procedure. Dat deze ingrijpende maatregel is ingevoerd, roept dan ook veel vragen op. Het is voor de Oekraïners een zeer heftige en onnodige ervaring.
Help mee en doe een gift!
Met jouw bijdrage kunnen wij de Nederlandse en Europese politiek blijven aansporen tot een humaner vluchtelingenbeleid. Jouw steun is onmisbaar voor vluchtelingen die gedwongen zijn alles achter zich te laten op zoek naar veiligheid. Hartelijk bedankt!