Hoeveel tragedies op zee moeten er nog volgen?
Mensen die gevlucht zijn moeten altijd ergens bescherming krijgen. Door te investeren in reddingsoperaties op zee, opvang in de regio en in legale kanalen tot toegang tot Europa, wordt gewaarborgd dat vluchtelingen ook daadwerkelijk de bescherming krijgen die ze nodig hebben.
De regio
Door versterking van reddingsacties voorkom je dat er nog meer vluchtelingen op zee om zullen komen. Maar hiermee pak je niet de oorzaak van het probleem aan: door brandhaarden zoals in Syrië zijn er veel mensen op de vlucht. Een deel van hen zal proberen om Europa te bereiken in hun zoektocht naar bescherming. De meeste vluchtelingen worden opgevangen door buurlanden. Zo verblijft 97 procent van de Syrische vluchtelingen in landen als Jordanië, Libanon, Turkije en Irak. Slechts 3 procent zoekt bescherming in Europa. Ze leven onder erbarmelijke omstandigheden in overvolle vluchtelingenkampen in de regio. Dit is een uitzichtloze situatie.
Grote risico's
Een deel van de vluchtelingen zal er altijd voor blijven kiezen om verder te vluchten om bescherming te zoeken. Omdat er amper manieren zijn om toegang tot Europa te krijgen, voelen zij zich genoodzaakt om bijvoorbeeld enorme risicovolle overtochten te maken over de Middellandse zee en exorbitante bedragen aan mensensmokkelaars te betalen. Jasper Kuipers, adjunct directeur VluchtelingenWerk Nederland: “Vluchtelingen maken deze gevaarlijke oversteek omdat er bijna geen veilige en legale manieren zijn om naar Europa te komen om daar bescherming te kunnen vragen. Mensen die huis en haard ontvlucht zijn en in Noord-Afrika belanden, zijn nu aangewezen op mensensmokkelaars die hen in overvolle en gammele bootjes de zee op sturen. De wanhoop is zo groot dat de vluchtelingen dit enorme risico nemen. Zolang de Europese leiders geen oplossing bieden, dan moeten ze op zijn minst de verantwoordelijkheid nemen mensen te redden.”
Oplossingen
VluchtelingenWerk ziet de volgende oplossingen om te zorgen dat vluchtelingen binnen en buiten Europa een veilige haven hebben:
1.Versterk reddingsacties op zee: De EU heeft via het grensbewakingsagentschap Frontex de operatie Triton opgezet. Triton is de opvolger van de Italiaanse operatie Mare Nostrum. Waar deze laatste zich echter richtte op redding op zee, ligt de focus van Triton meer op het verder versterken van de grensbewaking. Dit programma moet fors worden uitgebreid waarbij de focus meer moet liggen op zoek- en reddingsacties.
2. Investeer in opvang in de regio: 86 procent van alle vluchtelingen in de wereld wordt al in de regio opgevangen. Er moeten voldoende financiële middelen beschikbaar worden gesteld om de situatie van vluchtelingen in de regio te verbeteren en te komen tot duurzame oplossingen voor vluchtelingenbescherming.
3. Creëer legale kanalen voor toegang tot Europa: Door alternatieven te bieden voor de oversteek via de Middellandse Zee voorkom je dat mensen deze gevaarlijke overtocht maken. Zorg voor een Europese aanpak voor hervestiging van vluchtelingen uit de vluchtelingenkampen, creëer de mogelijkheid tot het indienen van asielaanvragen via ambassades en zorg dat gezinshereniging wordt uitgebreid tot leden buiten het kerngezin.
- AANVULLING 22-04-2015:
De Europese Commissie is met een tienpuntenplan gekomen om nieuwe bootrampen te voorkomen. VluchtelingenWerk Nederland is teleurgesteld over deze 'oude wijn in nieuwe zakken'. Deze 'nieuwe' voornemens bestaan hoofdzakelijk uit al bestaand beleid en plannen die al in ontwikkeling waren. “De focus ligt op het voorkomen van asielaanvragen en het aanpakken van mensensmokkel, in plaats van op de redenen waaróm mensen de levensgevaarlijke oversteek wagen. Wij zijn boos en verdrietig omdat wéér een nieuw record aan verdronken bootvluchtelingen niet tot een oplossing lijkt te leiden”, zegt Dorine Manson, directeur van VluchtelingenWerk Nederland.
Twee essentiële onderdelen ontbreken
Het tienpuntenplan mist twee essentiële onderdelen: het investeren in opvang in de regio en het creëren van legale kanalen voor toegang tot Europa. Door te zorgen voor goede opvang in vluchtelingenkampen in de regio hoeven mensen niet hun leven op zee te wagen. Ook moet het mogelijk zijn om via legale manieren Europa binnen te komen. Dat kan bijvoorbeeld door meer kwetsbare vluchtelingen in vluchtelingenkampen uit te nodigen. Nederland doet op dit terrein niets extra's, terwijl Duitsland bijvoorbeeld 20.000 Syrische vluchtelingen uitnodigde. Andere opties zijn de uitbreiding van gezinshereniging en de mogelijkheid om asiel aan te vragen bij een ambassade in het buitenland.
© Foto homepage: UNHCR / A. D'Amato / juni 2014