Onderzoek naar lange wachttijden in asielperiode: 'Het maakt al mijn dromen kapot'

‘Ik heb mijn kinderen al meer dan twee jaar niet gezien. Hoe dat voelt? Ik voel me soms alsof ik er helemaal niet ben.’ – Vrouw uit Syrië 

‘Door het wachten heb je gedachten die je niet wil hebben. Het wachten brengt je naar donkere plekken in je hoofd waar je niet wil zijn.’ – Man uit Jemen 

Het zijn slechts een paar van de tientallen ervaringen die vluchtelingen delen in ons rapport ‘Het wachten maakt al mijn dromen kapot.’ Effecten van telkens wachten in de asielperiode. 

Al die tijd verblijven mensen in een opvang, waar de leefomstandigheden de afgelopen jaren zijn verslechterd. Daar begint een lange periode van wachten: er zijn nauwelijks mogelijkheden om te werken, (taal)onderwijs te volgen of op een andere manier iets zinvols te doen met de dag. 

Naar deze opeenstapeling van wachten is nog weinig onderzoek gedaan vanuit het perspectief van vluchtelingen. Daarom zijn we gestart met dit onderzoek. Hoe ervaren mensen het wachten? Welke effecten heeft dit op hen?  

Uit het rapport blijkt dat het jarenlange wachten grote gevolgen heeft voor de gezondheid van vluchtelingen. De lange asielprocedure vergroot het risico op psychische problemen. En daar komt de druk van het wachten op gezinshereniging dan nog bij.  

Ook hebben het lange verblijf in de (nood)opvang en de vele verplaatsingen een negatief effect op de lichamelijke gezondheid.  

Het is belangrijk – voor vluchtelingen én voor de samenleving – om de negatieve spiraal te doorbreken. Vluchtelingen hebben snel perspectief en duidelijkheid nodig, zodat zij weer grip krijgen op hun leven en hun veerkracht behouden. 

In het onderzoeksrapport doen we daarvoor onder andere de volgende aanbevelingen:  

• Normaliseer de huidige wachttijden en het overschrijden van wettelijke termijnen niet (langer). Pak de wachttijden in alle fasen van het proces aan.  

• Maak de procedure voor gezinshereniging eenvoudiger. Laat mensen hun gezinshereniging alvast voorbereiden tijdens hun asielprocedure. 

• Behoud de spreidingswet, bied het COA stabiele financiering en bied opvang met privacy en mogelijkheden tot zinvolle tijdsbesteding. Beëindig de (crisis)noodopvang, voorkom overplaatsingen en plaats mensen direct in een opvang in de gemeente waar zij later ook gaan wonen. 

Wij roepen op: doorbreek de negatieve spiraal en investeer in snelle en zorgvuldige procedures. Zorg ook voor stabiele en menswaardige leefomstandigheden in de opvang en geef mensen de mogelijkheid om actief bij te dragen en persoonlijk contact te maken. Zo kunnen we blijvende wachtschade voorkomen.