Provinciale Statenverkiezingen 2023

Wil je meer weten over de standpunten van VluchtelingenWerk en ben je benieuwd hoe wij vluchtelingen helpen tijdens de opvang en de eerste periode na huisvesting? Met deze handreiking doen wij voorstellen voor het provinciale beleid voor asielzoekers en vluchtelingen.

Menswaardige opvang

Het is van groot belang dat vluchtelingen, zodra zij hun verblijfsvergunning hebben gekregen, zo snel mogelijk worden gehuisvest. Op deze manier kunnen zij zo snel mogelijk beginnen met integreren in de Nederlandse samenleving en zelfstandig deelnemen aan de samenleving. Door de krapte op de woningmarkt lukt het veel gemeenten niet om hen snel te huisvesten en moeten vluchtelingen nog lang wachten op een huis. Dit is een belangrijke oorzaak voor de overvolle opvang voor asielzoekers: er verblijven te veel vluchtelingen in de opvang die wachten op een huis.

Elke Nederlandse gemeente heeft de taak om mensen die recht hebben op asiel woonruimte te verschaffen. Provincies hebben de taak om toezicht te houden op een goede invulling van deze gemeentelijke huisvestingstaak. In het voorstel voor de nieuwe ‘Spreidingswet’ krijgen provincies daarnaast een nieuwe taak bij de opvang van asielzoekers en de verdeling van deze beide taken over alle gemeenten in de provincie.

1. Opvang van asielzoekers

Tijdens de asielprocedure worden vluchtelingen opgevangen in asielzoekerscentra (azc's) overal in Nederland. Door falend beleid van de overheid, stijging van het aantal asielaanvragen en onvoldoende huisvesting voor vluchtelingen, is er onvoldoende ruimte in de bestaande azc’s om iedereen fatsoenlijk op te vangen. Overal in het land wordt gezocht naar locaties die op korte termijn als opvanglocatie gebruikt kunnen worden en de provincies krijgen hierin een cruciale rol.

Wat is er nodig?

Gemeenten en provincies zoeken naar oplossingen die ook op draagvlak van de bevolking kunnen rekenen. Wat tot voor kort onmogelijk leek; namelijk asielzoekers opvangen in evenementenhallen en tenten zonder daglicht en zonder veel rust of privacy, lijkt nu een voldongen feit. Dit is een zeer onwenselijke situatie, want asielzoekers mag je niet op deze manier maandenlang opvangen. Zowel voor het draagvlak onder omwonenden als voor de rust en privacy van asielzoekers ligt de voorkeur bij meerdere kleinere opvanglocaties verspreid over het land.

2. Huisvesting van erkende vluchtelingen

Vluchtelingen met een verblijfsvergunning moeten de opvang verlaten, want die is bestemd voor asielzoekers. Zij zijn dan in principe dakloos. Daarom komen deze mensen versneld in aanmerking voor een woning. Afgesproken is dat elke gemeente jaarlijks een aantal vluchtelingen huisvest. Door de problemen op de woningmarkt komen er echter te weinig sociale huurwoningen vrij. Hierdoor kunnen de wachttijden in een aantal gemeenten voor vluchtelingen en andere woningzoekenden oplopen. Het is de taak van de provincie om actief toezicht te houden op de inspanningen van gemeenten om vluchtelingen een nieuw thuis te geven. Zodat zij snel een nieuwe start kunnen maken en de Nederlandse taal kunnen leren, integreren en aan het werk kunnen gaan. Vluchtelingen zullen ook sneller kunnen participeren als zij gehuisvest worden binnen dezelfde regio als waar ze in de opvang verbleven. Provincies, als toezichthouders op de uitvoering van de huisvestingstaakstelling, kunnen hierin mogelijk een stimulerende en faciliterende rol spelen.

Wat is er nodig?

De provincie moet erop toezien dat gemeenten zich voldoende inspannen om te voldoen aan de taakstelling voor de huisvesting van vluchtelingen. Steeds vaker zal voor de huisvesting van vluchtelingen creatieve oplossingen moeten worden bedacht.

VluchtelingenWerk deelt graag haar expertise op dit gebied en denkt graag mee met de betrokken organisaties. Zie ook de quickscan met aanbevelingen voor de opvang en huisvesting die VluchtelingenWerk eind vorig jaar heeft aangeboden aan de Tweede Kamer.

Wat VluchtelingenWerk doet

VluchtelingenWerk speelt een grote rol tijdens de opvang van vluchtelingen en de eerste periode dat zij gehuisvest zijn. Onze vrijwilligers helpen om rust te creëren en overzicht te krijgen in een nieuwe omgeving. In de opvang krijgen vluchtelingen voorlichting over de asielprocedure en kunnen zij bij onze vrijwilligers terecht voor een luisterend oor. Na huisvesting in de gemeente staan we vluchtelingen met ‘raad en daad’ terzijde en werken samen met hen aan het opbouwen van contacten in de lokale gemeenschap. Onze vrijwilligers dragen op deze manier bij aan een 'welkome samenleving' die is gericht op ‘insluiting' in plaats van 'uitsluiting’. Kortom, vrijwilligers zetten zich in om de randvoorwaarden te scheppen voor vluchtelingen om zo snel mogelijk zelfstandig hun weg te vinden in ons land.

Er wordt onder meer ondersteuning verleend bij:

• De verhuizing vanuit de opvang naar de gemeente;
• Het aanvragen van allerlei basisvoorzieningen;
• Een eventuele gezinsherenigingsprocedure en de inburgering;
• Maatschappelijke begeleiding en coaching naar zelfredzaamheid en actieve deelname aan de samenleving, met als doel: de zelfstandigheid van vluchtelingen te vergroten.

Met de deskundige inzet van gespecialiseerde vrijwilligers van VluchtelingenWerk, ondersteund door onze betaalde krachten, kunnen vluchtelingen dankzij de maatschappelijke begeleiding een 'goede start' maken, waardoor zij zelfstandig hun weg vinden naar alle instanties. Dat maakt het werk van VluchtelingenWerk onmisbaar voor de leefbaarheid. Een investering in maatschappelijke begeleiding vergroot de kans op succesvolle integratie en heeft op de langere termijn een preventieve werking ten aanzien van zorg, bijstand en veiligheid. Dat is goed voor de vluchteling en goed voor de provincie als geheel.