Teleurstellende uitspraak over Afghaanse bewakers: politiek aan zet

De zaak was aangespannen door acht Afghanen die in de periode 2006-2010 hebben gewerkt voor de Nederlandse troepen in Uruzgan. Zij willen naar Nederland worden overgebracht. Woensdag 9 augustus diende hierover een zaak voor de rechtbank in Den Haag. Die wees hun verzoek vandaag af.

De rechter keurt daarmee de zeer strikte interpretatie die de overheid hanteert goed en zegt: betrokkenen hebben zich niet op tijd voor de regeling gemeld en/of hun gegevens stonden niet in de juiste databank. Maar de Afghanen waren te laat met hun aanvraag omdat ze ondergedoken zaten, geen toegang tot internet hadden (terwijl ze alleen via de mail een aanvraag konden doen) en/of niet de juiste informatie hadden. De informatie vanuit de Nederlandse overheid was namelijk onduidelijk of steeds anders.

Ook heeft de Nederlandse overheid ruim voor 11 oktober 2021, de dag waarop de evacuatieaanvragen binnen hadden moeten zijn, de kans gehad om een evacuatielijst op te stellen. De leidinggevende van de bewakers was toen al in Nederland en heeft herhaaldelijk aangeboden om samen met de autoriteiten een lijst op te stellen van zijn medewerkers.

Over de vraag of de bewakers onder een andere regeling zouden vallen, de zogenoemde tolkenregeling, laat de rechtbank zich niet uit. De rechter zegt dat het niet aan hem is om daarover te oordelen. Dat moet een civiele rechtbank doen.

Wij zeggen: Deze rechtszaken zouden helemaal niet nodig moeten zijn. Het gaat immers om een erezaak. Nederland zou mensen die hun leven hebben gewaagd voor Nederlandse militairen bescherming moeten bieden. Wat voorop zou moeten staan, is het gevaar dat mensen lopen door hun werk voor de Nederlandse troepen, werk waardoor zij door de Taliban gezien worden als collaborateurs. Daarmee is de politiek aan zet.

Zeker vijftien medewerkers van de Afghan Security Guards (ASG) zijn al door de Taliban vermoord. Sommigen voor de machtsovername, anderen daarna. Daarnaast zijn intimidatie en geweld door de Taliban ten opzichte van oud-bewakers en hun familieleden aan de orde van de dag. Toch krijgen de bewakers die in Afghanistan zijn achtergebleven geen toestemming van de Nederlandse overheid om hier naartoe te komen.

De Tweede Kamer kan deze uitspraken niet negeren. Laten we onze oud-medewerkers in de steek omdat hun aanvraag niet in de juiste databank zat of op een later moment is ingediend? Of evacueren we hen omdat ze net zoveel gevaar lopen als andere medewerkers die we wel in veiligheid hebben gebracht?

Destijds werd er gesproken over mogelijk tienduizenden aanvragen. Inmiddels weten we dat de achtergebleven medewerkers een overzichtelijke groep van ca. 150 mensen vormen die voldoen aan de criteria voor de groep waarvoor we verantwoordelijkheid willen nemen. Strikt vasthouden aan de termijn waarbinnen een aanvraag moet worden gedaan is daarom niet nodig. Dit is geen zaak van de wet, maar van de Tweede Kamer zelf.