VluchtelingenWerk over rapport Onderzoeksraad voor Veiligheid: 'Ernstige risico's op verkeerde beslissingen in asielprocedure'

Onvoldoende veranderd na fout met Russische asielzoeker Dolmatov

Uit het onderzoek blijkt dat IND medewerkers druk van bovenaf ervaren om zoveel mogelijk zaken in de korte asielprocedure af te doen, om zo kosten te besparen. Kuipers: “De veiligheid van de asielzoeker kan hierdoor ondergeschikt raken aan andere belangen. We houden ons hart vast voor wat er gebeurt als de werkdruk door aangekondigde bezuinigingen toeneemt.”

Lichamelijke of geestelijke schade

Hoewel een van de conclusies luidt dat er geen sprake is van 'structurele onveiligheid' voor vluchtelingen die zich 'onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid bevinden', stelt de onderzoeksraad dat er wel degelijk wat aan de hand is. “Vluchtelingen kunnen te maken krijgen met gebeurtenissen of omstandigheden die hun lichamelijke of geestelijke gezondheid kunnen schaden”, stelt de onderzoeksraad. Dit kan onder andere te maken hebben met onzorgvuldige besluitvorming over asielaanvragen, tekortschietende medische zorg of sociale onveilige situaties.

Geen tijd voor littekens

Vanwege tijdsgebrek worden bijvoorbeeld littekens van vluchtelingen niet onderzocht door de IND en dit wordt dan niet meegenomen in de asielprocedure. Ook zijn mensen vaak getraumatiseerd en niet altijd in staat hun hele verhaal meteen te doen. Pas in een later stadium durven ze bijvoorbeeld pas over hun verkrachting te vertellen. Maar dan is het te laat en zijn ze al afgewezen. Kuipers: “De algemene, korte procedure van acht dagen biedt mensen niet de ruimte en de rust hun verhaal te laten doen. Wij pleiten ervoor dat meer mensen de verlengde procedure mogen doorlopen.”

Oproep aan Teeven

VluchtelingenWerk vindt het goed dat de overheid sinds het tragische overlijden van de asielzoeker Dolmatov maatregelen heeft genomen, maar dit rapport bevestigt het idee van de organisatie dat er nog onvoldoende is veranderd. Kuipers: “Te vaak nog zien wij situaties waarbij we merken dat alles gericht is op snelheid en de menselijke maat uit het oog wordt verloren: mensen die 's nachts van hun bed worden gelicht, vaders in detentie, zwaar getraumatiseerden die worden uitgezet. Wij roepen de staatssecretaris dan ook op het rapport serieus te nemen en de zorgvuldigheid in de asielprocedure te waarborgen.” Meer tijd voor kwetsbare vluchtelingen in de procedure en meer oog voor mensen in plaats van productie is een belangrijke aanbeveling van de organisatie.

Het onderzoek

De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft onderzoek gedaan naar de veiligheid van vreemdelingen die onder verantwoordelijkheid van de rijksoverheid in Nederland verblijven. Aanleiding was het kamerdebat over de dood van de Russische asielzoeker Alexander Dolmatov waarbij staatssecretaris Teeven ternauwernood zijn positie wist te behouden. Lees het onderzoek hier.

• Kijk hier Nieuwsuur van woensdag terug met een reactie van onze adjunct-directeur Jasper Kuipers.