VluchtelingenWerk is ideale schakel tussen vluchteling en overheid

VluchtelingenWerk kan, volgens onafhankelijk onderzoeksbureau Lysias Advies, als landelijke organisatie met sterke lokale wortels, de brug vormen tussen de leefwereld van de vluchteling en de systeemwereld van de overheid, omdat het beide werelden goed kent.

'VluchtelingenWerk is de ideale schakel tussen die twee werelden', stellen de onderzoekers

VluchtelingenWerk is de ideale schakel tussen die twee werelden, stellen de onderzoekers van Lysias in het net verschenen onderzoeksrapport ‘Nieuwe inburgeringswet, nieuwe rol voor VluchtelingenWerk’. Lysias wijst op de persoonlijke relatie van VluchtelingenWerk met de vluchteling en de kennis over de herkomst van de vluchteling en zijn of haar competenties: ‘VluchtelingenWerk begrijpt de complexiteit en grilligheid waarmee integratie in de samenleving gepaard gaat.’

Nauwkeurige inschatting van de benodigde begeleiding

Maar VluchtelingenWerk kent ook de wettelijke eisen en plichten waar vluchtelingen aan moeten voldoen en de formele context waarbinnen de gemeente werkt, stelt Lysias in de eindrapportage. ‘Zo kan de organisatie van dichtbij en met grote mate van deskundigheid inschatten of het voor een vluchteling mogelijk is zich te voegen naar de systeemwereld van de gemeente. VluchtelingenWerk kan aangeven wanneer de vluchteling daarvoor zelfredzaam genoeg is, of dat de gemeente juist moet meebewegen met de leefwereld van de vluchtelingen, als deze meer begeleiding nodig heeft’, aldus de onderzoekers.

‘Mooi om te zien dat Lysias onze bijzondere positie erkent’, zo reageert directeur-bestuurder Jacqueline de Visser op het onderzoeksrapport. ‘Onze taalcoaches, docenten, onze trainers, maatschappelijke begeleiders, coaches huisvesting en al die andere medewerkers, vormen de brug tussen vluchteling en samenleving, tussen nieuwkomer en gemeente. Dat, in combinatie met in ruim 40 jaar opgebouwde kennis en ervaring met asielzoekers en vluchtelingen, maakt ons speciaal.’

Nieuwe inburgeringswet en de meerwaarde van VluchtelingenWerk

Vanaf 1 januari 2022 gaat de nieuwe inburgeringswet in. Het doel van de nieuwe wet is dat vluchtelingen sneller gaan ‘meedoen’ in de samenleving. Gemeenten worden onder de nieuwe wet verantwoordelijk voor de inburgering. Ze krijgen deze regierol vanuit de gedachte dat ze dicht bij hun (nieuwe) inwoners staan, en de sociale voorzieningen binnen hun gemeentegrenzen goed kennen. Daardoor maken vluchtelingen sneller kennis met buurtgenoten en plekken waar ze de taal leren, onderwijs volgen en kunnen starten met (vrijwilligers)werk.

Stakeholder Pilot: “In [buurtcentrum] De Bolder ontstaat er ook interactie tussen autochtonen en statushouders. Ze gaan daar activiteiten organiseren voor de Z-route, namelijk samen moestuintjes maken. Dat is helemaal top. Dit is dus een pré van VluchtelingenWerk. Omdat ze zoveel activiteiten al aanbieden kunnen ze een hele keten van activiteiten aan elkaar rijgen die gezamenlijk taal en inburgering heel erg stimuleren”.

Lysias Advies deed onderzoek naar de meerwaarde van de dienstverlening van VluchtelingenWerk en haar rol bij de integratie van vluchtelingen, onder meer in vier pilots die in 2019 door  het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn opgezet. Rondom deze vier pilots is door de onderzoekers ook gesproken met verschillende betrokkenen; inburgeraars zelf, gemeentelijk ambtenaren, partners van andere organisaties en medewerkers van VluchtelingenWerk.

Goede partner voor gemeenten

Lysias ziet VluchtelingenWerk – dat in ruim 75 procent van de Nederlandse gemeenten actief is –  als een goede partner voor gemeenten ook door het onderlinge vertrouwen tussen nieuwkomers en de medewerkers en de organisatie. Vluchtelingen hebben niet altijd goede ervaringen met overheden, of komen uit een cultuur waarin overheidsinstanties gewantrouwd worden. Vanaf dag 1 dat ze in Nederland komen, in het azc, leren ze naast overheidsinstanties ook VluchtelingenWerk kennen. De organisatie heeft, volgens Lysias Advies, niet alleen kennis van de vluchteling en zijn gezin, maar ook van de omstandigheden in het land van herkomst, van de reis en cultuurverschillen met Nederland. Daardoor kan het een goede inschatting maken van de potentie en mogelijkheden van de vluchteling, maar ook van zijn trauma’s en beperkingen.

Vrijwilligers zijn waardevolle link

De meerwaarde van VluchtelingenWerk, als ‘professionele vrijwilligersorganisatie, is volgens Lysias dus ook de vertrouwensrelatie tussen vluchteling en de vrijwilligers en het enorme lokale netwerk van die vrijwilligers die nieuwkomers helpen snel te ‘landen’ in de gemeente. Die vrijwilligers zijn daarnaast een waardevolle link naar lokale organisaties en bedrijven. Uit de pilots blijkt ook het belang en de kracht van het informele taalonderwijs, de maatschappelijke begeleiding van VluchtelingenWerk en de ondersteuning bij financiële zelfredzaamheid of het vinden van werk.

Verdiende erkenning voor iedereen die zich inzet

‘VluchtelingenWerk bestaat ruim 40 jaar, we kennen onze sterke punten. Maar het is altijd fijn als die door een gerenommeerd, onafhankelijk onderzoeksbureau worden bevestigd. We hopen dat zoveel mogelijk gemeenten het werk van al onze mensen, al onze vrijwilligers, van hun inwoners die als bruggenbouwers voor draagvlak in de samenleving zorgen, de erkenning geven die ze verdienen. En dat daarmee ook vluchtelingen hier de herstart krijgen die ze zo verdienen. Dat is in ieders belang’, aldus Jacqueline de Visser.

• Download het rapport: ‘Nieuwe inburgeringswet, nieuwe rol voor VluchtelingenWerk’
• Bekijk ons aanbod voor gemeenten
• Bekijk ons themadossier 'Nieuwe Wet Inburgering
• Lees meer over onze begeleiding bij taal en inburgering

Publicatiedatum van dit artikel: 30-06-2021