Kabinet wijst zelf opvanglocaties aan: 'acute noodsituatie'
Het kabinet gaat zelf nieuwe noodopvanglocaties aanwijzen om te voorkomen dat vluchtelingen op straat belanden. Tot nu toe werd gemeenten gevraagd om zelf geschikte locaties aan te dragen. Volgens het kabinet is er nu ondanks alle inspanningen sprake van een ‘acute noodsituatie’. VluchtelingenWerk Nederland is opgelucht dat hiermee het scenario van ‘crisisnoodopvang’ in elk geval voorlopig wordt voorkomen. Maar het is triest dat het zover heeft moeten komen. Door een gebrek aan structurele financiering bij de IND en het COA heeft het kabinet deze opvangcrisis zelf veroorzaakt. We roepen gemeenten op alles op alles te zetten om meer structurele opvangplekken te vinden.
Humanitair vraagstuk
We hopen dat deze stap ook verbetering brengt voor vluchtelingen die nu onder onacceptabele omstandigheden in hallen en tenten worden opgevangen. In een brandbrief sloegen we vorige week alarm over de humanitaire ondergrens die daar is bereikt. Het tekort aan opvangplekken is de afgelopen maanden een humanitair vraagstuk geworden. Al maanden wacht vluchtelingen een koude en kille ontvangst in Nederland. Sommigen slapen direct na aankomst zelfs op stoelen of op de grond in Ter Apel waar ze zich moeten registreren. Daarna volgt noodopvang in locaties die daar niet geschikt voor zijn, zoals massale evenementenhallen of tentenkampen. Hier verblijven ze vaak zonder enige vorm van rust en privacy, in grote onzekerheid. Zelfs voor kwetsbare vluchtelingen, zoals vrouwen en kinderen, kunnen geen uitzonderingen meer worden gemaakt.
Crisisnoodopvang voorlopig uitgesteld
Ondanks alle oproepen slaagden gemeenten er niet in genoeg opvanglocaties aan te dragen. Daarom laat het kabinet vandaag weten Enschede, Gorinchem, Venray en de regio Rotterdam een ‘aanwijzing’ te hebben gegeven voor ‘acute noodopvang’. Het gaat om locaties die 3 tot 6 maanden open moeten blijven. Ook in Alkmaar wordt een pand verbouwd om asielzoekers in op te vangen. Voor vluchtelingen is dit aanzienlijk beter dan het scenario van ‘crisisnoodopvang’ dat al een tijdje op de loer ligt. Dat houdt in dat asielzoekers voortdurend van sporthal naar sporthal worden verplaatst voor kortdurende opvang op veldbedden. We zijn blij dat dit scenario in elk geval voorlopig nog op de plank blijft liggen.
Opvangcrisis had voorkomen kunnen worden
Met een structurele financiering van de IND en het COA had deze opvangcrisis voorkomen kunnen worden. Het piept en kraakt al jaren in de asielopvang. Door bezuinigingen en uitvoeringsproblemen bij de IND liep de wachttijd voor de asielprocedure vanaf 2018 op tot ruim twee jaar. Normaal gesproken is dit een kwestie van weken. Asielzoekerscentra kwamen vol te zitten met asielzoekers die jarenlang moesten wachten op een antwoord op hun asielverzoek. Zo vol, dat er niet genoeg reserveplekken waren om een stijging in het aantal vluchtelingen op te kunnen vangen. Dit zien we nu in de praktijk gebeuren.
Oproep aan gemeenten en nieuwe kabinet
Wij doen een dringende oproep aan gemeenten om hun verantwoordelijkheid te nemen en concreet bij te dragen aan een humane opvang van vluchtelingen die in Nederland om bescherming vragen. Want de nood is nog steeds hoog. Ook het huisvesten van vluchtelingen met een verblijfsvergunning kan schaarse opvangcapaciteit vrijmaken. Om nieuwe crises te voorkomen is structureel meer capaciteit nodig bij de IND en het COA. Dit is een belangrijke opdracht voor het nieuwe kabinet.