Standpunt | Huisvesting
Wat is de situatie?
Gemeenten zijn verplicht om vluchtelingen te huisvesten (de zogeheten huisvestingstaakstelling). De verdeling vindt plaats naar rato van het aantal inwoners per gemeente. Zonder die verplichting zouden vluchtelingen vele jaren in asielzoekerscentra op huisvesting moeten wachten of ze zouden dakloos zijn. Verblijf in een asielzoekerscentrum is veel duurder dan huisvesting in een gemeente en het is bovendien slecht voor hun participatie in de Nederlandse samenleving.
Plannen Kabinet-Schoof
In het regeerakkoord zijn er plannen opgenomen die ingrijpend zijn voor de huisvesting van vluchtelingen die in Nederland mogen blijven. Het verbod op voorrang huisvesting statushouders verbiedt gemeenten om statushouders sneller toegang te geven tot huurwoningen. Het plan stuit op veel bezwaren vanuit gemeenten, woningbouwverenigingen en uitvoeringsorganisatie COA.
Met het huidige tekort op de woningmarkt gaat het kabinet aan de slag met tijdelijke woonvoorzieningen voor statushouders. Het is belangrijk dat deze initiatieven de kans op meedoen op de arbeidsmarkt en in de maatschappij mogelijk maken. Tot slot is het kabinet voornemens de huisvestingstaakstelling voor gemeenten af te schaffen. Gemeenten zullen daarmee de kracht van wetgeving verliezen om een eerlijke spreiding en kleinschalige woonvoorziening voor statushouders mogelijk te maken.
Wat vindt VluchtelingenWerk?
Schuif het woningtekort niet af op vluchtelingen
De krapte op de woningmarkt is niet de schuld van vluchtelingen, maar zij hebben er - net als andere woningzoekenden - wel last van. Vergeleken met de komst van vluchtelingen spelen andere ontwikkelingen bovendien een grotere rol bij de krappe woningmarkt, zoals de achterblijvende bouw, het afnemende (betaalbare) aanbod en de toenemende vraag door kleiner wordende huishoudens.
Verplichting aan gemeenten
VluchtelingenWerk vindt dat de verplichting voor gemeenten om voor huisvesting te zorgen moet blijven bestaan. De huisvestingstaakstelling zorgt voor een eerlijke spreiding en geeft de gemeente bestuurlijke steun vanuit Den Haag. Zonder taakstelling wordt het draagvlak ondermijnt en maakt het onmogelijk voor statushouders een nieuw leven op te bouwen. Participatie begint met een veilige plek waar je je thuis kunt voelen.
Statushouders hebben net als andere spoedzoekers recht op voorrang op de sociale woningmarkt. Hun situatie is niet anders dan andere groepen inwoners die recht hebben op urgentie: zij komen uit een opvangsituatie, hebben geen wachttijd op kunnen bouwen en beschikken nog niet over een gedegen sociaal netwerk.
Snelle huisvesting en contact met Nederlanders
Tijdelijke woonvoorzieningen kunnen in de oververhitte woningmarkt een oplossing bieden voor alle spoedzoekers, inclusief statushouders. VluchtelingenWerk is een voorstander van kleinschalige initiatieven waar vluchtelingen kunnen wonen tussen Nederlandstalige buren. Kwaliteitseisen aan tijdelijke huisvesting moeten voor iedere inwoner in Nederland gelijk zijn.
Tijdelijke huisvesting vindt plaats in dezelfde gemeente waar een statushouder binnen een jaar - maximaal twee jaar - permanent gaat wonen. Alleen dan kan iemand een vroege start maken met inburgering, werken, school en het opbouwen van een sociaal netwerk. Er moet een maximum worden gesteld aan tijdelijkheid. Statushouders hebben net als andere inwoners recht op een passende en permanente woning.
De huidige kabinetsplannen dreigen dit onmogelijk te maken. De asielopvang raakt hierdoor verder verstopt en er is een groot risico dat vluchtelingen langere tijd buiten de samenleving blijven staan.