Standpunt | Kinderpardon
Er is op dit moment geen Kinderpardon meer om gewortelde kinderen in Nederland te beschermen. Hierdoor komt het belang van het kind zonder verblijfsvergunning verder in het gedrang. VluchtelingenWerk pleit voor de bestendiging van de bescherming van gewortelde kinderen in de Vreemdelingenwet.
Wat is de achtergrond?
Wanneer gezinnen asiel aanvragen, kan het soms nog jaren duren voordat zij een definitief antwoord krijgen op hun asielaanvraag. In die tijd gaat hun leven in Nederland door. Ook de kinderen leven in veel onzekerheid: mogen zij blijven in Nederland? Of worden ze uitgezet naar een land wat misschien inmiddels vreemd voor ze geworden is of waar zij nooit zijn geweest?
Het is schadelijk voor de psychische en fysieke gezondheid van kinderen als ze langdurig in onzekerheid leven over hun verblijfsstatus. Ook doordat ze na jaren alsnog kunnen worden uitgezet. Dit blijkt uit wetenschappelijk onderzoek, waaronder Rijksuniversiteit Groningen & VU Amsterdam (2018) en The International Journal of Children's Rights (2022).
Wat is het Kinderpardon?
In 2012 kwam er een Kinderpardon voor kinderen zonder verblijfsvergunning die langer dan vijf jaar in Nederland waren. Hiermee kregen ze de kans om te blijven. Dit maakte voor honderden kinderen een einde aan jarenlange onzekerheid over hun toekomst. Toch werden veel kinderen vanwege strikte eisen, waaronder het meewerkcriterium, binnen deze regeling onterecht uitgesloten.
In 2019 werd er door de toenmalige regering besloten om het Kinderpardon af te schaffen. Ook werd er besloten om de discretionaire bevoegdheid, de mogelijkheid om in schrijnende gevallen een vergunning te verlenen, weg te halen bij de staatssecretaris van Justitie & Veiligheid. In plaats daarvan kan de IND nu alleen nog in de eerste procedure toetsen of er sprake is van schrijnende omstandigheden.
Weer kinderen buiten de boot
Wel kwam er nog een keer de mogelijkheid voor alle kinderen die uiterlijk op 29 januari 2019 ten minste vijf jaar in Nederland verbleven een nieuwe aanvraag in te dienen, of een eerder afgewezen aanvraag te laten her-beoordelen, op basis van de Afsluitregeling Langdurig Verblijvende Kinderen. Deze Afsluitregeling, welke open stond tot 25 februari 2019, bracht voor een deel van de kinderen een oplossing, echter vielen er ook in deze regeling weer kinderen buiten de boot.
Dit kwam bijvoorbeeld omdat het kind en ouder(s) periodes ‘buiten beeld’ waren geweest van IND en andere Rijksinstanties. Of omdat de asielaanvraag minder dan vijf jaar geleden werd ingediend, hoewel het kind al wel langer dan vijf jaar in Nederland was.
Deze tweede groep werd vanwege een aangenomen motie in de Tweede Kamer van lid Jasper van Dijk (SP) vanaf maart 2022 opnieuw beoordeeld indien de ouder voor de geboorte van het kind wel een asielaanvraag had ingediend.
Wat is de huidige situatie?
Sinds 2019 bestaat er geen regeling meer voor kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland wonen maar geen verblijfsvergunning hebben. De verblijfsprocedures duren echter steeds langer door de lange wachttijden bij de IND en eventueel lange beroepsprocedures die zowel door de IND als de ouder kunnen worden gestart.
Situaties van gewortelde kinderen blijven zich onder andere hierdoor opnieuw voordoen. Daarnaast zijn er kinderen die hier al langer zijn en waarvan de aanvraag als onderdeel van de Afsluitregeling is afgewezen, bijvoorbeeld omdat kind en ouder(s) langer dan een aaneengesloten periode van 3 maanden buiten beeld zijn geweest.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Wat vindt VluchtelingenWerk?
Rechten van het kind in het gedrang
Het belang van het kind moet voorop staan. Dat staat vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag dat is ondertekend door 196 landen, waaronder Nederland. VluchtelingWerk volgt dit Kinderrechtenverdrag.
Uit de regels van het vorige Kinderpardon en de Afsluitregeling bleek echter dat de kinderrechten niet altijd als uitgangspunt werden genomen. Nu er op dit moment helemaal geen regeling meer is om gewortelde kinderen in Nederland te beschermen komt het belang van het kind zonder verblijfsvergunning verder in het gedrang. Ook volgt er uit artikel 2, tweede lid, van het VN-Kinderrechtenverdrag dat Staten het kind niet nadelig mogen behandelen op basis van de acties van de ouder(s).
Buiten beeld? Kijk ook naar andere instanties
Aanvragen van kinderen in het kader van de Afsluitregeling die zijn afgewezen omdat zij volgens de IND langer dan 3 maanden aaneengesloten buiten beeld zijn geweest dienen te worden herzien. VluchtelingenWerk vindt dat er in dit geval de nadruk te veel ligt op landelijke instanties. Naar andere instanties, zoals gemeenten, scholen of maatschappelijke instanties wordt onterecht niet gekeken.
Niet de dupe van asielsysteem
Het belang van kinderen van families met een asielachtergrond dient voorop te staan. Ook wanneer zij al langere tijd in Nederland zijn, maar geen recht hebben op een verblijfsvergunning. Deze in Nederland gewortelde kinderen zijn onderdeel van onze samenleving, spreken Nederlands, gaan hier naar school en hebben Nederlandse vrienden.
Zij zijn hier thuis en mogen niet de dupe worden van tekortkomingen in het Nederlandse asielsysteem of de keuzes van de ouder. Wij pleiten voor de bestendiging van de bescherming van gewortelde kinderen in de Vreemdelingenwet, waarin de individuele situatie en belangen van het kind afgewogen worden, met in achtneming van internationale normen en het VN-Kinderrechtenverdrag.