Asim: een 'papa' van velen
Vluchtelingen in de kou
Asim herinnert het zich nog goed, de eerste vluchtelingen die een paar jaar geleden zijn winkel binnenstapten. 'Het waren jonge mensen en families met kinderen, zonder dekens of geschikte kleding om zich te wapenen tegen de kou.' Ze vroegen Asim om water en een stopcontact om hun telefoons op te laden, voordat ze de onherbergzame bergen introkken, op weg naar de grens met Kroatië.
'Die eerste nachten lag ik wakker van de schrijnende beelden die ik had gezien', gaat Asim verder. 'Ik kon en móést iets doen. Omdat ik de vluchtelingen niet in mijn kleine winkel kon accommoderen, gooide ik een wirwar aan telefoonsnoertjes door een raampje naar buiten. Daar stonden groepjes mensen hun hun telefoon op te laden, tot de politie het verbood. "De straat is een openbare ruimte", zeiden ze.' Dan grijnst hij. 'Toen legde ik de telefoonaansluitingen maar aan in mijn eigen winkel, waar de politie niets te zeggen heeft.'
Welkome rustplaats
In zijn kleine supermarkt installeerde Asim tientallen oplaadpunten tussen de schappen. Hij vroeg zijn vrienden oude kleding en dekens langs te brengen en regelde een opslagplaats waar hij in de weken daarna alle spullen verzamelde. En zo begon Asims 'mini-missie' en werd zijn winkel een plek waar vluchtelingen niet alleen hun telefoon, maar ook zelf even kunnen 'opladen' voor ze aan de levensgevaarlijke reis beginnen richting de beruchte en gewelddadige Kroatische grens. Een reis dwars door het onherbergzame berggebied dat bezaaid ligt met oude oorlogsmijnen.
Tijdens dit interview liggen elf mobiele telefoons en powerbanks tussen de eieren, zakken rijst en meel. Als de telefoons straks worden opgehaald, zullen de eigenaren Asim vertellen wat ze nodig hebben voordat ze de 'jungle' intrekken, zoals de bergen in de volksmond wordt genoemd: vaak zijn dat voedsel, slaapzakken of schoenen.
In de straten van Bihać zijn de sporen van de Joegoslavische burgeroorlog nog goed te zien: in de gevels van huizen zitten kogelgaten, veel panden staan sinds de oorlog leeg en er zijn veel ruïnes. Deze spookhuizen, door de inwoners 'squads' genoemd, worden vaak tijdelijk gekraakt door de voorbijtrekkende vluchtelingen en 'squads' genoemd. Meer mensen in het grensstadje helpen vluchtelingen, maar zij doen dat in de luwte en niet zo openlijk als Asim, vertelt een lokale partnerorganisatie van VluchtelingenWerk. Het helpen van vluchtelingen is niet zonder gevaar, en repercussies dreigen van zowel de inwoners als de lokale politie. Maar Asim is niet bang voor eventueel geweld, vertelt hij. 'Ik heb de oorlog meegemaakt en overleefd, sindsdien ben ik nergens meer bang voor. Daarnaast doe ik niets onrechtmatig: niemand kan me verbieden om deze mensen te helpen.'
'Mensen zoals jij en ik'
Asim verloor de afgelopen jaren veel van zijn lokale klandizie en wordt dagelijks tegengewerkt door de politie. 'Sommige oud-klanten zeggen eerlijk dat ze niet meer komen vanwege "al die migranten". Maar terwijl iedereen deze mensen de rug toekeert, wil ik hen laten zien en voelen dat ze nog altijd mens zijn. Dit zijn mensen zoals jij en ik. Bovendien zie ik jongeren die dezelfde leeftijd als mijn kinderen hebben. Twee van mijn zonen wonen in Duitsland. Wat als zij daar net zo behandeld zouden worden? Ik zou niet met mezelf kunnen leven als ik niets zou doen.'
Sinds er internationaal licht schijnt op de gruwelijke gebeurtenissen rond de Kroatische grens en in dit kleine bergstadje, merkt Asim enige verbetering. 'Tot die tijd heerste hier volkomen duisternis. Squads werden in brand gestoken en mensen gingen op straat op de vuist met vluchtelingen. Maar Kroaten en Bosniërs zijn bang voor internationale pers en willen geen slecht imago. Het is dus heel belangrijk dat deze verhalen verteld worden.'
Help ook mee!
Na verloop van tijd hoorden verschillende buitenlandse ngo’s over de dagelijkse hulp die 'baba Asim' aan vluchtelingen geeft. Inmiddels wordt Asim dan ook door diverse internationale ngo's gesponsord. Zo krijgt hij terugbetaald wat hij dagelijks uit zijn winkel aan levensmiddelen weggeeft en doneerde een andere organisatie zonnepanelen voor op het dak van zijn kleine supermarkt.
VluchtelingenWerk maakt zich niet alleen in Nederland, maar ook in Europa sterk voor de bescherming van vluchtelingen. Zo delen wij onze kennis met lokale ngo's aan de grenzen van Europa en ondersteunen hen met financiële middelen. Help jij ook mee? Met jouw bijdrage kunnen wij de Nederlandse en Europese politiek blijven aansporen tot een humaner vluchtelingenbeleid.