Hasmiks bureaucratische strijd

'Pas toen ik mijn eerste bijbaantje had gevonden, merkte ik dat wij anders waren dan andere gezinnen. Natuurlijk zag ik ook wel dat wij in ons West-Friese dorp de enigen waren met donker haar en bruine ogen, maar toen ik – net als al mijn blonde klasgenoten – aan de slag ging op de bollenvelden kwam ik achter een veel groter verschil: ik had geen 'normaal' identiteitsbewijs.

Gelukkig deed de boer niet zo moeilijk over 'nationaliteit onbekend' op de verblijfsvergunning die ik toen liet zien. Een uitzondering, weet ik inmiddels, want leven zonder nationaliteit is een constante bureaucratische strijd. Ik voer hem inmiddels al jaren en word tot op de dag van vandaag van het kastje naar de muur gestuurd.'

'Mijn vader is Armeen, mijn moeder Azerbeidzjaanse. Door hun gemengde huwelijk liepen ze gevaar: in beide landen worden mijn ouders gezien als verraders. In Nederland kregen ze al na één jaar een verblijfsvergunning. Vijf jaar later mochten ze de Nederlandse nationaliteit aanvragen, maar dat deden ze niet direct. Kort daarna zijn de regels veranderd. De documenten die nu nodig zijn om te naturaliseren, hebben ze niet en zullen ze nooit krijgen. Daardoor hebben mijn broertje en ik nooit een nationaliteit gekregen.

Om te naturaliseren, hebben mijn ouders een geldig paspoort en een geboorteakte nodig uit het land van herkomst. Mijn ouders zijn hierheen gevlucht op een paspoort uit de Sovje-Unie en die staat is in 1991 opgeheven. In plaats daarvan worden nu van mijn vader Armeense papieren verwacht en van mijn moeder papieren uit Azerbeidzjan. Maar het gebied waar zij is geboren, is zo vaak opgedeeld en van regime gewisseld: het bestaat gewoon niet meer.'

'Het lijkt alsof niemand verstand heeft van mijn situatie. Alsof mijn zaak op elk bureau naar de linkerstapel wordt geschoven: hier kunnen we even niets mee. Soms doe ik weer eens een rondje: dan bel ik de  gemeente, die mij standaard doorverwijst naar de IND, die altijd zegt dat ik naar de Armeense ambassade moet. Maar ook de ambassade heeft nog nooit inhoudelijk gereageerd op mijn mails en telefoontjes. Van de ambassade hoef ik dus geen document te verwachten waarop staat dat ik géén Armeens paspoort kan krijgen. Wat moet ik nog meer doen?

Ondertussen komen er steeds meer zorgen bij. Een hypotheek afsluiten, trouwen, solliciteren, vakanties boeken: gaat dat wel allemaal lukken? Overal ontstaat gedoe. Tijdens de verrassingsvakantie die ik boekte voor mijn vriend en mij naar Engeland, werden we vlak voor het boarden geweigerd. Ook wordt mijn stem letterlijk niet gehoord – ik mag niet stemmen. Terwijl ik hier voor altijd mag blijven.'

'Het maakt me zo boos. Ik doe zó mijn best. Ik weet dat ik niet opeens een paspoort krijg omdat ik zo hard werk of studeer, maar ik heb toch het gevoel dat ik mij constant moet bewijzen: dat ik hier wél echt mag zijn. Ik ben dan misschien geen Nederlander op papier, ik voel me er wel een. Want als ik dat niet ben, wat ben ik dan wel?'

Update 28 januari 2022: Na een jarenlange strijd is er eindelijk een doorbraak in de zaak van Hasmik en heeft zij onlangs een Nederlands paspoort in ontvangst mogen nemen! Hasmik heeft contact opgenomen met de burgemeester uit haar woonplaats die haar op de koffie heeft uitgenodigd. Na een goed gesprek heeft hij zich ingezet zodat Hasmik toch de kans kreeg om te naturaliseren en een paspoort aan te vragen. Een bijzondere actie met een geweldig resultaat!