Op oudere leeftijd gevlucht: Yuiry en Nataliia uit Oekraïne

'Vrouwen voelen dingen het beste aan. Ook Nataliia voelde vlak voordat de oorlog uitbrak dat het helemaal de verkeerde kant op zou gaan in Oekraïne,’ vertelt Yuiry. ‘Toch waren wij niet van plan weg te gaan uit Charkov, de stad waar wij al meer dan zeventig jaar wonen.’ Echtgenote Nataliia vult hem aan: ‘We zijn vooral gevlucht omdat onze Sergey, onze zoon in Nederland, zich zoveel zorgen om ons maakte. Ook konden wij de gedachte niet verdragen dat we onze kleinkinderen nooit meer zouden zien.'

Met alleen wat basismedicijnen en een klein beetje eten stapte het echtpaar op de trein, weg uit Charkov. De trein zat zo vol dat ze nauwelijks lucht kregen, vertelt Nataliia. ‘We moesten langs Kiev, waar onze trein een doelwit zou kunnen zijn. Daarom gingen alle lichten in de trein uit en moesten we onze mobiele telefoons uitzetten. Ondanks die angstige treinrit hielp iedereen elkaar en vooral de kleine kinderen.’

Het echtpaar was al vaker in Nederland geweest omdat zoon Sergey er ruim vijfentwintig jaar woont. 'Toch voelt het dit keer anders,' vertelt Nataliia. 'Het voelt alsof je elke dag luxe gaat eten: het is goed, maar voor ons niet het echte leven. Vroeger wisten we dat we weer teruggingen na een bezoek, nu hebben we geen enkel idee. Die onzekerheid is verdrietig en gekmakend. Via onze telefoon kunnen we inloggen op de bewakingscamera’s rondom ons appartement. We zien dat er nog wat leven op straat is, dat er bloemen worden gelegd waar bombardementen zijn geweest. Maar overal liggen kleine mijnen, hoor ik, die kinderen vaak aanzien voor speelgoed.'

Yuiry hoopt dat de situatie in Oekraïne snel herstelt en ze weer naar huis kunnen. 'Toch vrees ik dat de enige uitweg is als de wereld Poetin stopt. Het is noodzakelijk dat er een nieuwe Churchill opstaat, anders breidt de oorlog zich straks uit naar andere landen. Ik wil de wereld daarvoor waarschuwen. Niet voor onszelf, maar vooral voor de kleinkinderen.'

Ook wil hij graag gezegd hebben dat er een groot verschil is tussen het Russisch imperialisme en de Russische cultuur. Yuiry: 'De cultuur is namelijk prachtig. Ik ben etnisch Joods, Oekraïens staatsburger én onderdeel van de rijke Russische cultuur. Ik heb jaren voor het gastransportbedrijf gewerkt dat nu Gazprom is en had veel Russische collega’s waar ik nog altijd contact mee heb. Zij kunnen - net als wij - niet bevatten wat er nu gebeurt. Via mijn eigen netwerkschrijf voorzie ik hen van informatie en plaats linkjes die zij beveiligd kunnen openen. Zo kunnen zij het nieuws meekrijgen vanuit westers perspectief, zonder dat dit geblokkeerd wordt of dat ze worden opgepakt.'

In Nederland ziet Nataliia veel Oekraïense vlaggen hangen. Hartverwarmend, vindt ze. 'Ik had nooit verwacht dat er zoveel mensen zouden zijn die ons willen helpen, geruststellen en afleiden. Laatst kocht ik een zonnebril, maar toen de verkoopster doorhad dat ik uit Oekraïne kwam, stond ze erop de zonnebril cadeau te doen. Een heel lief gebaar. Zoiets heb ik in mijn hele leven nog nooit meegemaakt.'

Toch realiseert ze zich dat een nieuw leven opbouwen hier moeilijk wordt. 'Jonge mensen die vluchten hebben daar nog energie voor, maar bouwen kunnen wij niet meer. Wij kunnen niets anders dan alleen maar doorzetten. Twee keer per week gaan we naar Nederlandse les omdat we graag meer meekrijgen van de gesprekken van onze kleinkinderen. Maar de taal leren voelt heel dubbel: met het verstrijken van de tijd worden we er beter in, maar dat betekent ook dat we steeds langer weg van huis zijn.'