Hongaarse transitzones verleden tijd: 'Deze zones waren mensonterend'

Overtreden Europese regels

Sinds 2015 worden vluchtelingen die in Hongarije arriveren standaard in de transitzones geplaatst: een door prikkeldraad omgeven zone met metalen wooncontainers. ‘Stel je een uitgestrekte plek voor zonder bomen en gewassen. Die waren uit veiligheidsoverwegingen allemaal gekapt’, vertelt András, belangenbehartiger van HHC. ‘De metalen containers waarin vluchtelingen woonden, werden ontzettend warm in de zomer en heel erg koud in de winter. Het was mensonterend.’ HHC maakt zich al sinds het begin van de vluchtelingencrisis hard tegen deze zones. Gruša, senior juridisch adviseur van HHC: ‘Je mag niet zomaar vluchtelingen in detentie plaatsen. Daarmee overtrad de Hongaarse regering de Europese regels. Detentie is alleen mogelijk als daar gegronde reden voor is.'

Vrijheidsberoving

‘De vluchtelingen mochten geen contact hebben met de buitenwereld en ze mochten de zone niet verlaten. Ze werden dus ingeperkt in hun vrijheid. Als ze medische zorg nodig hadden, dan werden ze gehandboeid en geëscorteerd door de politie. Alsof het criminelen waren’, vertelt András met een verontwaardigde stem. ‘Wekelijks kwam een psycho-sociale hulpverlener langs, maar er mocht geen tolk aanwezig zijn, dus de komst van die persoon had geen nut.’

Zo steun je onze aanpak

Help ons om op te komen voor vluchtelingen. Steun het Programma Strategisch Procederen met jouw bijdrage.

Ja, ik doe een gift >>

Strategisch Procederen

Hoewel de transitzones alles weg hadden van detentie, ontkende de Hongaarse regering dit. Vanwege de wetgeving in dit land werd het onmogelijk deze zaak voor te leggen aan de Hongaarse rechters. Met hulp van het Programma Strategisch Procederen van VluchtelingenWerk Nederland, een juridisch programma waarmee belangrijke zaken in samenwerking met wetenschappers en asieladvocaten voorgelegd worden aan de hoogste nationale of Europese rechtelijke instantie, kon HHC vragen formuleren die de Hongaarse rechter overtuigde om de rechtmatigheid van de transitzone voor te leggen aan de Europese rechter. 'Ook hebben wij advies gegeven hoe een spoedprocedure af te dwingen, zodat er snel een uitspraak zou komen in deze zaak', licht Sadhia Rafi toe, programmamanager Strategisch Procederen.

Transitzone onrechtmatig

En met succes: onlangs verklaarde het Europese Hof de transitzone als onrechtmatig. Dat betekent dat Hongarije niet langer vluchtelingen mag opsluiten nadat zij een asielverzoek hebben ingediend. De uitspraak leidde ertoe dat driehonderd vluchtelingen vanuit de transitzone naar een reguliere opvanglocatie zijn gebracht. De uitspraak van het Hof is bindend en heeft ook gevolgen voor andere lidstaten van Europa.

Situatie verder verslechterd

Al is deze uitspraak een overwinning voor HHC, echter hebben ze weinig reden tot blijdschap. Recentelijk heeft de Hongaarse overheid een wet aangenomen waarbij vluchtelingen aan de grens geweigerd worden en hun asielverzoek bij de ambassade of consulaat in een van de buurlanden moeten indienen. 'Het gevaar is dat het verzoek geweigerd kan worden, zonder dat iemand voet heeft gezet op Hongraars grondgebied. En hiermee wordt de situatie van veel vluchtelingen nog verder verslechterd in Hongarije, maar ook daarbuiten', aldus Gruša.