Nada's vlucht uit Bosnië: 'Na anderhalf jaar oorlog herkende ik mijn land niet meer'

'Een mens moet goede redenen hebben om zijn vaderland achter te laten. In Bosnië had ik een mooi appartement, een goede baan en ging ik drie keer per jaar op vakantie. Maar na anderhalf jaar oorlog herkende ik mijn land niet meer. Ik wilde niet sterven voor de idealen van een ander en besloot dat mijn 12-jarige zoon een betere toekomst verdiende.'

Langzaam weer omhoog

'In Nederland moest ik me keer op keer opnieuw bewijzen; als vluchteling, als collega, als moeder. Het heeft me ontzettend veel energie gekost om te staan waar ik nu ben. De parkeergarage van mijn kantoor liep door tot een derde ondergrondse verdieping. Voor mijn gevoel begon dáár mijn leven als vluchteling. In de jaren die zouden volgen ben ik heel langzaam naar de tiende verdieping gekropen.' 

Vastbesloten

'Het vlot leren van de taal was mijn belangrijkste succes. Zonder taal blijf je voor altijd doof en blind in het nieuwe land. Een paar weken na mijn aankomst in Nederland, stond ik op een dag in het postkantoor. Voor me in de rij stond een moeder met haar dochtertje van een jaar of acht. De moeder sprak geen woord Nederlands, het hele gesprek met de postbeambte werd vertaald door het kleine meisje. "Dat nooit," besloot ik. Hele dagen zat ik op school om de taal te leren. Het was ontzettend zwaar, maar drie jaar na mijn vlucht was ik weer aan het werk in mijn oude beroep.' 

'Waar het kon pakte ik mijn kansen, maar gelukkig kreeg ik ze ook. Het was 1993 en een andere tijd. De haatdragende geluiden die ik nu hoor over vluchtelingen en migratie, jagen mij schrik aan. De politiek lijkt steeds verdeelder en het klimaat voor vluchtelingen wordt harder. Dat vind ik heel erg voor de huidige vluchteling.'

Drie levens in een

'Terugkijkend leefde ik voor mijn gevoel drie levens; de eerste van mijn geboorte tot de oorlog in het prachtige Bosnië. Daarna mijn leven in tijden van oorlog en de vlucht samen met mijn minderjarige zoon. En het laatste leven bestaat uit de zesentwintig jaren die ik nu in Nederland woon. Ook die waren vaak moeilijk, maar boven alles zocht ik naar een veilige haven voor mijn zoon.'

Niet achterom kijken

'Wat ik heb meegemaakt, heb ik al lang geleden verwerkt. Ik heb een boek geschreven, "Hoop doet leven", waarin ik open en eerlijk over mijn leven vertel. In de hoop dat de huidige vluchteling mijn boek zal lezen en ziet dat het mogelijk is om weer een goed leven op te bouwen na de vlucht. Nooit zocht ik naar dat wat ik achterliet. Ik werd verliefd op het nieuwe land, leerde hier mijn man kennen en samen kregen we nog een zoontje. Nederland werd mijn thuis.

Noot van de redactie: Nada schreef het boek 'Hoop doet leven' over haar leven en de vlucht uit Bosnië. Je kunt haar boek online bestellen op boekscout.nl.