Project Met Opgeheven Hoofd 3

In november 2020 is er een doorstart gemaakt in onze terugkeerbegeleiding met het project Met Opgeheven Hoofd 3. Asielzoekers van wie de asielaanvraag is afgewezen moeten Nederland zelfstandig verlaten.  Met behulp van het programma zet VluchtelingenWerk Nederland haar jarenlange ervaring op het gebied van toekomstoriëntatie en terugkeerbegeleiding van uitgeprocedeerde asielzoekers voort.  Uitgeprocedeerde asielzoekers worden, waar nodig in afstemming met ketenpartners en andere belangenorganisaties, begeleid in het overkomen van de praktische en emotionele barrières om een weloverwogen keuze ten aanzien van terugkeer te kunnen maken.  Asielzoekers kunnen hun opties voor terugkeer bespreken met een consulent landen van herkomst.

Begeleiding

Om een veerkrachtige terugkeer te kunnen realiseren werken we in het begeleidingstraject aan het in kaart brengen van oplossingen voor medische, economische en psychosociale uitdagingen. Vooral als mensen jaren hebben gewacht op een beslissing over hun asielaanvraag is terugkeer vaak en meervoudig vraagstuk. Mensen die daadwerkelijk terugkeer overwegen, kunnen contact opnemen met een onafhankelijke partnerorganisatie in hun land van herkomst. Zo kunnen zij op basis van recente en relevante informatie beslissingen maken over hun toekomst. Kiest iemand voor zelfstandige terugkeer via het project Met Opgeheven Hoofd, dan maakt de cliënt samen met een Consulent Landen van Herkomst en de partnerorganisatie een plan. Eenmaal terug, begeleidt de partnerorganisatie de terugkeerder met de besteding van het re-integratie budget en faciliteert de nieuwe start waar mogelijk met advies en laagdrempelige counseling.

ERSO-netwerk

Wat het project onderscheidt van andere terugkeerorganisaties in Nederland is de ondersteuning door lokale, onafhankelijke partnerorganisaties in landen van herkomst tot een jaar na terugkeer. VluchtelingenWerk Nederland en haar partnerorganisaties zijn lid van ERSO, een netwerk van inetrnationale NGO’s die zich bezighouden met terugkeer en re-integratie. Via het ERSO-netwerk werken we nauw en persoonlijk samen in meer dan veertig landen. Mensen in ons programma keren terug met een initieel re-integratieplan. Met behulp van de partner organisaties wordt na aankomst in het land van herkomst het plan dusdanig aangepast dat het perspectief biedt in de lokale situatie. Onze partnerorganisaties blijven meedenken met terugkeerders.
Voor meer informatie zie de ERSO-folder.

Vluchtelingen die niet in Nederland mogen blijven, krijgen te maken met veel drempels die belemmeren dat ze teruggaan naar het land van herkomst.

• Emotionele belemmeringen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan schaamte ten opzichte van de familie en een gevoel van falen, omdat de jaren in Nederland 'verloren jaren' zijn geworden.
• Praktische belemmeringen. Er zijn vaak praktische belemmeringen, zoals het niet kunnen verkrijgen van bron- of reisdocumenten. Ook spelen de politieke en economische situatie en de levenskansen in het land van herkomst een grote rol. De asielzoeker heeft vaak vragen als: zijn er wel mogelijkheden om 'thuis' weer aan het werk te gaan? Is er nog wel een sociaal netwerk?
• Begeleiding  bij toekomstperspectief bieden. Vluchtelingen hebben jaren in een 'wachtstand' gestaan en zijn niet meer gewend de regie te nemen. Begeleiding bij het vinden van een toekomstperspectief en bij de zelfstandige terugkeer is dus belangrijk. VluchtelingenWerk biedt deze begeleiding.

Principes voor terugkeer

Wij vinden het belangrijk dat terugkeer zoveel mogelijk gebeurt volgens een aantal principes:

• Er is sprake van ‘zelfstandig vertrek’, dat wil zeggen dat de (ex-)asielzoeker op basis van goede informatie zelf besluit terug te gaan.
• Terugkeren moet veilig zijn. Hierbij moet worden gekeken naar juridische veiligheid: is terugkeer mogelijk zonder angst voor vervolging of onmenselijke behandeling? Maar ook naar fysieke veiligheid (tijdens de reis terug, waaronder bescherming tegen gewapende aanvallen) en materiële veiligheid (waaronder toegang tot het land en het verwerven van middelen van bestaan). VluchtelingenWerk volgt de veiligheidssituatie in de landen van herkomst nauwlettend en past het beleid hierop aan.
• De terugkeer moet waardig en met perspectief zijn voor een nieuw bestaan in het land van herkomst.
• De terugkeer wordt gemonitord, om de rechten van de individuele asielzoeker te beschermen en om bij te dragen aan een effectief terugkeerbeleid.

Cirkel van dienstverlening

Met goede begeleiding is terugkeer mogelijk. Daar gelooft VluchtelingenWerk in. En zo maken we de cirkel van onze dienstverlening rond: het adviseren van (uitgeprocedeerde) asielzoekers en vluchtelingen van A tot Z – van aankomst tot zelfstandigheid – waar ter wereld dit ook is.

In het kader van onze terugkeeractiviteiten verschijnt er een online nieuwsbrief. Hierin staat informatie over onze terugkeeractiviteiten en specifiek over het project. Bekijk hier nieuwsbrief nr. 7 van september 2020 en nieuwsbrief nr. 8 van november 2020.

Eind 2020 is het project MOH2 geëindigd. De belangrijkste uitkomsten van MOH2 kun je teruglezen in de 'Eindpublicatie MOH2: Met Opgeheven Hoofd - Toekomstoriëntatie en terugkeerbegeleiding'

Voor de begeleiding rondom terugkeer werken we nauw samen met partners in Nederland die zich bezighouden met terugkeer en re-integratie. Ook maken we deel uit van ERSO, het netwerk van European Reintegration Support Organisations. ERSO ondersteunt in samenwerking met partner-NGO's in landen van herkomst de duurzame re-integratie van uitgeprocedeerde asielzoekers.

Het project Met Opgeheven Hoofd 3 wordt mogelijk gemaakt door de subsidieregeling Ondersteuning Zelfstandig Vertrek (OZV) via de Dienst Terugkeer en Vertrek. Terugkeerbegeleiding is sinds 2016 in projectvorm deel van de dienstverlening van VluchtelingenWerk. Het huidige project loopt tot oktober 2023.

Voor algemene vragen over het project of voor specifieke vragen over terugkeer kunt u terecht bij onze Consulenten Landen van Herkomst:

• Paul Dallinga (Midden-, Zuid-Nederland)   – pdallinga@vluchtelingenwerk.nl
• Veronique Ehlen (Zuidwest-Nederland) – vehlen@vluchtelingenwerk.nl  
• Liesbeth Fontein (Oost-Nederland) – efontein@vluchtelingenwerk.nl
• Marlies Oosterwijk (Noord-Nederland) – moosterwijk@vluchtelingenwerk.nl