Onhoudbare situatie aan Turkse grens, nu actie nodig

Onhoudbare situatie

Met het openen van de grenzen lijkt Turkije voorlopig de EU-Turkijedeal te hebben opgeschort. Die deal houdt in dat Turkije vluchtelingen en migranten die naar de EU willen reizen tegenhoudt, en terugneemt van de Griekse eilanden. In ruil daarvoor ontvangt Turkije financiële steun, en heeft de EU een relatief klein aantal vluchtelingen uit Turkse vluchtelingenkampen hervestigd. In de praktijk werken deze afspraken al vanaf het begin niet en stranden duizenden asielzoekers als gevolg daarvan in een mensonterende chaos op de Griekse eilanden. Als gevolg van het openen van de Turkse grenzen stranden nu ook mensen bij de grens met Griekenland. Een onhoudbare situatie.

Eerlijke verdeling over Europa

Vluchtelingen aan de grens met Griekenland hebben het recht om asiel aan te vragen. Een belangrijke reden waarom Griekenland nu de grens gesloten houdt is dat het land niet kan rekenen op steun van andere EU-lidstaten. Al jaren vraagt Griekenland andere lidstaten tevergeefs om hulp als het gaat om het opvangen van asielzoekers en het beoordelen van hun asielverzoeken. Als het om vluchtelingen gaat, is de onderlinge solidariteit in de EU ver te zoeken. In plaats daarvan sloten lidstaten een deal met Turkije die van begin af aan al gedoemd was te mislukken. Nu het zover lijkt te komen moeten EU-lidstaten opnieuw om de tafel om afspraken te maken over een eerlijke verdeling van vluchtelingen over Europa. Want Griekenland kan dit niet alleen.

Griekse eilanden

Deze nieuwe situatie zet nog meer druk op de toch al onhoudbare situatie op de Griekse eilanden. Doordat Turkije mensen niet meer tegenhoudt, proberen meer asielzoekers in een bootje naar de eilanden te komen. Op Lesbos verblijven nu 14.000 asielzoekers terwijl er slechts plek is voor 3.000. Op Samos verblijven er 6.000 terwijl er plek is voor 650. De overbevolkte kampen zijn een regelrechte humanitaire ramp: smerige, overvolle kampen met lekkende tenten, kinderen die gestopt zijn met praten, tieners die zichzelf snijden, suïcidepogingen, uitbraken van besmettelijke ziektes en door eilandbewoners opgezette ‘burgerwachten’. Verschillende NGO’s overwegen te stoppen met hun werkzaamheden omdat het er te gevaarlijk is geworden om hun werk te doen.

Beëindig humanitair drama op de eilanden

De EU verdedigde het vasthouden van asielzoekers op de eilanden altijd met het argument dat Turkije alleen asielzoekers vanaf de eilanden terugneemt. Daarom mochten ze niet doorreizen naar het vasteland. Maar het terugsturen naar Turkije vanaf de eilanden bleek in de praktijk ook haast onmogelijk. Nu deze afspraken door Turkije niet meer worden nagekomen, is er geen enkel argument meer over om deze situatie een dag langer te laten voortbestaan. Er is nu een gecoördineerde actie nodig om deze mensen naar het Griekse vasteland over te brengen en vanuit daar evenredig over alle lidstaten te verdelen.

Toekomstbestendig migratiebeleid

Afspraken met derde landen over de opvang van vluchtelingen mogen er niet meer toe kunnen leiden dat vluchtelingen als chantagemiddel worden gebruikt. Nederland en andere Europese landen moeten werk maken van een toekomstbestendig migratiebeleid op basis van een eerlijkere verdeling van verantwoordelijkheden.