‘Sinds de terugkeer van de Taliban is alles voor vrouwen een taboe’
In Afghanistan werkte Nilofar drie jaar aan een fotoserie over vrouwen die taboes doorbreken in de maatschappij, bijvoorbeeld omdat ze voetballen, zwemmen of werken als buschauffeur. Maar met de terugkeer van de Taliban werd alles voor vrouwen buitenshuis verboden. Ook haar werk als fotojournalist. Nilofar: ‘Omdat ik ook voor westerse media werkte, was het niet meer veilig om in Afghanistan te blijven. Voor mijn man evenmin, omdat hij ambtenaar was voor de vorige regering. Verschillende fotojournalisten en mensen die voor de overheid werkten zijn vermoord. Een aantal collega’s van mijn man zit nu in de gevangenis.’
Geschrokken van de plotselinge machtsovername maar vastberaden om weg te komen, belt Nilofar haar contacten. ‘Ik kende een Nederlandse fotograaf die een keer in Afghanistan een workshop heeft gegeven. Hij stuurde een mail naar Free Press Unlimited. Toen kreeg ik een email van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, dat we mee mochten op een vlucht naar Nederland. Binnen een paar maanden hadden we een verblijfsvergunning.'
Tegengehouden door agenten
In Nederland ervaart Nilofar de verschillen met Afghanistan uit eerste hand. ‘In Afghanistan zijn er plekken waar je als vrouw niet mag komen. Bijvoorbeeld als er een bomaanslag was gepleegd in Kabul en ik daar wilde fotograferen voor mijn opdrachtgevers. Maar dan hielden politieagenten me tegen en zeiden: je mag er niet langs, want je bent een vrouw. Soms discussieerde ik een uur met ze en mocht ik er toch heen. Of ik deed alsof ik een buitenlander was en praatte Engels. Voor buitenlandse vrouwen gelden andere regels. Hier in Nederland kan je als vrouw alles doen wat je wil. Ik kan ook overal foto’s maken.’
Vrouwen dansen in Afghanistan voor de terugkeer van de Taliban. Deze foto is gemaakt door Nilofar Niekpor Zamani.
‘Ik kan niet optimistisch zijn over de toekomst’
Toch werkt ze niet meer als nieuwsfotograaf voor buitenlandse media. Het is voor haar aanvankelijk lastig om haar draai te vinden in Nederland met een vreemde taal en cultuur. Ze moest op zoek naar nieuwe thema’s en opdrachtgevers en is erg druk met het leren van de Nederlandse taal. ‘Ik werk als freelance fotograaf voor een aantal organisaties en volg een Afghaans meisje van mijn leeftijd, een student die net als ik onlangs naar Nederland is gevlucht. Door haar dagelijkse bezigheden te fotograferen, probeer ik een beeld te geven van haar nieuwe leven.’
Leugens verspreiden
Het nieuws uit Afghanistan volgt ze nog op de voet; er wonen immers nog veel vrienden en familie. ‘Helaas is het alleen maar slecht nieuws, dus ik kan niet optimistisch zijn over de toekomst. Ik zie eerlijk gezegd geen sprankje hoop. Wat je in de media leest, klopt vaak niet omdat de media overnemen wat de Taliban zegt en dat is rooskleuriger dan de werkelijkheid. Dat scholen weer opengaan voor meisjes bijvoorbeeld. Ze hebben al zo vaak leugens verspreid. Van bevriende journalisten die nog in Afghanistan verblijven, hoor ik vaak het echte verhaal.’
Nilofar verwacht zodoende niet dat ze snel terug kan naar Afghanistan. ‘Het is moeilijk om daaraan te denken. Als er echte vrede komt, dus niet weer een andere terroristische groep zoals Al-Qaida of Islamitische Staat, wil ik mijn zus bezoeken. Zij is er tot nu toe niet in geslaagd om naar het buitenland te vluchten. Ik zou weer willen rondlopen op de universiteit. En naar Bamyan gaan, mijn favoriete provincie. De natuur daar, de rivieren en meren met bootjes erop, de bergen, het is er extreem mooi.’
Steun vluchtelingen als Nilofar
Iedere vluchteling zoals Nilofar heeft een eigen verhaal. Met jouw steun geven we vluchtelingen de begeleiding die ze nodig hebben om hun toekomst in Nederland op te bouwen. Help daarom nu mee met een gift.