Brieven van VluchtelingenWerk aan de Eerste en Tweede Kamer
Brieven aan de Eerste en Tweede Kamer 2025
Commissiedebat Vreemdelingen- en asielbeleid – dinsdag 9 december
Ten behoeve van dit commissiedebat geeft VluchtelingenWerk suggesties mee aan de Kamerleden m.b.t. de onderwerpen op de agenda: de nijpende situatie voor Oekraïense ontheemden in Nederland, de invulling van rechtsbijstand voor asielzoekers onder het EU-migratiepact, het landenbeleid voor vluchtelingen uit Syrië, Jemen en Afghanistan, kinderen in de asielopvang en het voorkomen van overlastgevend gedrag.
Brief aan de fractievoorzitters: reactie op het ‘tussenverslag’ – donderdag 4 december
In deze brief reageert VluchtelingenWerk op het tussenverslag dat is opgesteld door de formerende partijen en de informateur. VluchtelingenWerk erkent dat er goede plannen zijn om asielzoekers en vluchtelingen te laten meedoen in de samenleving en dat het de ambitie is om de asielketen te herstellen. De inhoudelijke voorstellen kennen wat ons betreft wel twee gezichten: aan de ene kant positieve, concrete en oplossingsgerichte maatregelen die hard nodig zijn. Aan de andere kant wordt doorgegaan met een politieke agenda die zich richt op afwering en uitsluiting. De maatregelen zijn daardoor in strijd met elkaar.
Brief aan de informateur – donderdag 4 december
VluchtelingenWerk vraagt aandacht bij de informateur voor vijf punten die wat ons betreft onderdeel zouden moeten zijn van het vluchtelingenbeleid van het nieuw te vormen kabinet, en de onderhandelingen die momenteel hierover plaatsvinden.
Commissiedebat JBZ-Raad – donderdag 27 november 2025
Op 8 en 9 december vindt in Brussel de JBZ-Raad plaats, waarbij o.a. de Europese ministers van asiel en migratie met elkaar vergaderen. Op donderdag 27 november debatteert de Tweede Kamer met de verantwoordelijke Nederlandse bewindspersonen (Keijzer/Van Weel) om hen een opdracht en een mandaat mee te geven m.b.t. de geagendeerde onderwerpen. In onze brief aan de Tweede Kamer vraagt VluchtelingenWerk aandacht voor:
- Het jaarlijkse EU Migratiemanagement cyclus-rapport en de Solidariteitspool
- De mogelijkheid voor een ‘go and see’ regeling Syrië
- De gezamenlijke oproep aan Eurocommissaris Brunner inzake terugkeer naar Afghanistan
- De Terugkeerverordening: het Europees Terugkeerbesluit en Terugkeerhubs (met bijv. Oeganda)
Position paper Deskundigenbijeenkomst asielwetsvoorstellen Eerste Kamer – 7 oktober 2025
Op dinsdag 7 oktober vindt in de Eerste Kamer een deskundigenbijeenkomst plaats over de wetsvoorstellen Wet invoering tweestatusstelsel en de Asielnoodmaatregelenwet. VluchtelingenWerk zal hierbij aanwezig zijn en deelt in deze position paper onze zorgen rond deze wetten met de Eerste Kamerleden. Met name betreffende (grote negatieve gevolgen voor) de rechtspositie van vluchtelingen en de uitvoering van het asielbeleid in de ‘keten’. Daarnaast wijzen we op de de gebrekkige juridische houdbaarheid van veel bepalingen in deze wetsvoorstellen.
Commissiedebat vreemdelingen- en asielbeleid – 2 oktober 2025
Voor dit laatste commissiedebat vreemdelingen- en asielbeleid voor de verkiezingen wijst VluchtelingenWerk (nogmaals) op het belang van rust in de keten, structurele financiering voor uitvoeringsorganisaties en het uitvoeren van de vele plannen en adviezen die er al liggen. Verder gaan we in op onze reactie op (de consultatie van) de Novelle strafbaarstelling illegaliteit, het belang van de discretionaire bevoegdheid in de asielprocedure en de nijpende situatie voor Oekraïense ontheemden in Nederland.
Reactie internetconsultatie Novelle strafbaarstelling illegaal verblijf – 25 september 2025
VluchtelingenWerk reageert op de internetconsultatie van de Novelle strafbaarstelling illegaal verblijf. We maken ons grote zorgen over het voorstel om onrechtmatig verblijf strafbaar te stellen. Wij achten dit voorstel in strijd met Europees en internationaal recht, disproportioneel en ineffectief voor het doel dat de regering ermee zegt na te streven, namelijk het bevorderen van terugkeer. Het zal leiden tot een onevenredige verharding van beleid zonder dat dit uitvoerbaar of zinvol is. Wij benadrukken dat het uitsluiten van strafbaarstelling van diegenen die hulp bieden aan personen die onrechtmatig in Nederland verblijven, zoals voorgesteld in deze novelle, volstrekt onvoldoende is.
Eerste Kamer – schriftelijk overleg over het ‘Samenhangend Pakket’ m.b.t. huisvesting – 23 september
VluchtelingenWerk Nederland deelt onze suggesties met de leden van de Eerste Kamer voor de Inbreng voor schriftelijk overleg (23 september) over het ‘Samenhangend pakket’ met betrekking tot huisvesting. Hierbij delen we onze zorgen over de gevolgen voor vluchtelingen van het voorgenomen verbod op voorrang bij de huisvesting van statushouders, de intrekking van de Spreidingswet en het afschaffen van de huisvestingstaakstelling.
Eerste Kamer – Participatiewet in Balans – dinsdag 23 september 2025
Op dinsdag 23 september behandelt de Eerste Kamer tijdens een debat het wetsvoorstel ‘Participatiewet in balans’. VluchtelingenWerk deelt in deze brief onze blik op verschillende onderdelen van de wet. Naast enkele algemene opmerkingen over de positie van vluchtelingen in het kader van de Participatiewet, gaan we in op een aantal financiële vraagstukken en de consequenties van de ‘taaleis’.
Plenair debat over de Actieagenda Integratie en de open en vrije samenleving – 10 september 2025
In deze brief gaat VluchtelingenWerk in op Hieronder gaan wij in op verschillende aspecten van de Actieagenda en aanverwant kabinetsbeleid die van grote invloed zijn op de mogelijkheid voor vluchtelingen om actief deel te nemen aan de samenleving. Aspecten die aan bod komen zijn: integratie als een proces van twee kanten; financiële zelfredzaamheid; (voor)inburgering; taaleis B1; wonen; werk; verblijfszekerheid en de rechtspositie van asielzoekers en vluchtelingen.
Eerste Kamer – behandeling Asielnoodmaatregelenwet en Tweestatusstelsel – 9 september
In deze brief t.b.v. de vergadering I&A/JBZ op 9 september – en de verdere behandeling van het wetsvoorstel Asielnoodmaatregelenwet en Invoering Tweestatusstelsel in de Eerste Kamer – deelt VluchtelingenWerk ernstige zorgen en bezwaren over deze wetsvoorstellen en roept de Eerste Kamer op om deze niet aan te nemen.
Eerste Kamer – wet versterking regie Volkshuisvesting – 9 september
VluchtelingenWerk is kritisch op het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting, dat wordt besproken tijdens de vergadering (I&W/VRO) op dinsdag 9 september in de Eerste Kamer. In de Tweede Kamer is eerder het amendement Mooiman (PVV) aangenomen, dat gemeenten zou verbieden om voorrang te geven aan statushouders op de woningmarkt. VluchtelingenWerk pleit er met klem voor om dit voorstel te verwerpen en gemeenten in staat te stellen om beleid te voeren op het gebied van wonen.
Position paper Rondetafelgesprek ‘rechten van kinderen in de opvang’ – 9 september 2025
Op 9 september vindt in de Tweede Kamer het rondetafelgesprek ‘rechten van kinderen in de opvang’ plaats. VluchtelingenWerk neemt deel aan dit gesprek met Kamerleden, en deelt voorafgaand dit position paper. Wij maken ons grote zorgen om de positie van kinderen, en hun langdurige verblijf in de asiel(nood)opvang. Wij pleiten er o.a. voor om kinderen zoveel mogelijk op te vangen in reguliere azc’s, en ervoor te zorgen dat opvangplekken geschikt zijn voor het (langdurig) verblijf van kinderen, veel meer dan nu het geval is. Op 23 september vindt hierover het commissiedebat plaats in de Tweede Kamer.
Wetsvoorstel wet invoering tweestatusstelsel – donderdag 26 juni 2025
VluchtelingenWerk is sterk tegen de invoering van het tweestatusstelsel, en legt in deze brief aan de leden van de Tweede Kamer uit waarom dit geen goed idee is. Het asielsysteem zal nog verder onder druk komen te staan, evenals de rechtspraak en de IND. Bovendien worden belangrijke rechten van vluchtelingen, met name op gezinshereniging, drastisch ingeperkt zonder aanwijsbaar nut en noodzaak. Het zet de rechtspositie van vluchtelingen onder druk en beperkt daarmee ook integratie en participatie in de samenleving.
Wetsvoorstel Asielnoodmaatregelenwet – donderdag 26 juni 2025
In deze brief deelt VluchtelingenWerk onze grote zorgen over het wetsvoorstel Asielnoodmaatregelenwet, ten behoeve van de plenaire behandeling in de Tweede Kamer op donderdag 26 juni. Terwijl nut en noodzaak ontbreken, worden er grote veranderingen voorgesteld in de asielprocedure – die het asiel- en opvangsysteem verder zullen doen vastlopen en geen of nauwelijks effect zullen hebben op het aantal mensen dat bescherming zoekt in Nederland. In de bijlagen gaan we verder in op de antwoorden die de minister heeft gegeven op schriftelijke vragen van de partijen in de Tweede Kamer, en laten we de gevolgen van het wetsvoorstel zien in een infographic.
Bijlagen:
- Reactie op de nota naar aanleiding van het (nader) verslag
- Infographic: De wijzigingen in de asielprocedure - versie november 2025
- Infographic: De wijzigingen in de asielprocedure - versie juni 2025
Commissiedebat JBZ-Raad 11 juni
In deze brief deelt VluchtelingenWerk onze suggesties met de asielwoordvoerders in de Tweede Kamer over de ontwikkelingen rond het EU-migratiepact, het voorstel voor een EU-lijst van ‘veilige landen’ van herkomst en duurzame toekomstscenario’s voor de bescherming van Oekraïners. In de bijlage gaan we in op de landeninformatie over Egypte.
Samen met Oxfam, Amnesty, Save the Children en Stichting Vluchteling stuurden we tevens een brief waarin we onze zorgen uiten over een nieuw Commisievoorstel 'herziening veilige derde landen-begrip'. Wij pleiten ervoor om het 'bandencriterium' uit dit veilig derde landen- begrip niet te schrappen, omdat dit de deur wijd open zet voor het externaliseren van de asielprocedure buiten Europa. Als dit voorstel wordt doorgevoerd, dan hoeven asielzoekers namelijk geen 'band' meer te hebben met een derde land (zoals eerder verblijf) om daar vanuit Europese landen naartoe te worden gestuurd voor hun asielprocedure.
Commissiedebat Inburgering 10 juni 2025 - tot nader uitgesteld (i.v.m. val kabinet)
VluchtelingenWerk vraagt in deze brief aan de Tweede Kamer aandacht voor een goed werkend inburgeringsbeleid en de doorontwikkeling van de Wet Inburgering (Wi2021) i.v.m. het commissiedebat Inburgering. De Wi2021 is uitdrukkelijk ingericht als een lerend stelsel. Na een periode waarin verschillende wetswijzigingen en stelselwijzigingen relatief kort na elkaar volgden, is gekozen voor een stelsel dat ruimte biedt om knelpunten on tijd te onderkennen en hiervoor oplossingen te vinden. Met deze brief willen we bijdragen aan dat proces.
Elementen voor een Kwaliteitskader Opvang
Bij de parlementaire behandeling van de Spreidingswet is aangekondigd dat er een kwaliteitskader voor de asielopvang komt. In deze notitie biedt VluchtelingenWerk Nederland hiervoor belangrijke elementen, gebaseerd op bindende Europese normen, het Programma van Eisen van het COA, onze jarenlange ervaring en recent onderzoek onder bewoners van opvanglocaties. Doel is om te komen tot duidelijke, juridische en praktische kwaliteitsnormen voor opvang.
Commissiedebat Armoede- en schuldenbeleid (SZW) – donderdag 22 mei
VluchtelingenWerk Nederland heeft op 15 april jl. het rapport ‘Vliegen of vallen?’ aangeboden aan de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). In dit rapport gaan we in op de financiële positie en de knelpunten die spelen bij de (eerste) huisvesting van statushouders en de verschillen tussen gemeenten, en het is geagendeerd bij dit debat. VluchtelingenWerk geeft in deze brief de Kamerleden nog een aantal punten mee.
Commissiedebat Terugkeerverordening – donderdag 15 mei
In deze brief delen wij onze zorgen over de door de Europese Commissie voorgestelde (gewijzigde) Terugkeerverordening, waarover de Tweede Kamer op donderdag 15 mei debatteert met minister Faber. In dit EU-wetsvoorstel staan zorgelijke bepalingen die ‘return hubs’ mogelijk moeten maken buiten het EU-grondgebied waar afgewezen asielzoekers – inclusief kinderen – naartoe zouden moeten gestuurd. Hierbij is er sprake van (langdurige) detentie, beperking van fundamentele rechten en risico op refoulement. Bovendien worden initiatieven om vrijwillige terugkeer te bevorderen bemoeilijkt, aangezien de nadruk op dwang komt te liggen. In de bijlage gaan we uitgebreid in op het wetsvoorstel.
Commissiedebat vreemdelingen- en asielbeleid 24 april
Voor dit commissiedebat in de Tweede Kamer vraagt VluchtelingenWerk aandacht voor het (te) strenge beoordelingskader bij de IND, de problemen in de asielopvang, doorstroomlocaties, opvang van nareizigers, de situatie voor Jezidi’s in NL, het versnellen van (nareis-)procedures voor vluchtelingen uit Gaza. We doen aanbevelingen voor ongedocumenteerden en alleenstaande minderjarigen en we gaan in op de verlenging van de binnengrenscontroles.
Bijlage: aanvulling op eerste brief
Wetsvoorstel ‘Participatiewet in Balans’
Op donderdag 17 april behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. VluchtelingenWerk vraagt in deze brief aandacht voor het belang van een goede ‘financiële start’ van statushouders, pleit voor mogelijkheden voor gemeenten om maatwerk te bieden, en doen we een aantal concrete aanbevelingen om het wetsvoorstel te verbeteren.
Commissiedebat Opvang Oekraïne – donderdag 20 maart 2025
In deze brief aan de Tweede Kamer gaat VluchtelingenWerk in op de situatie voor Oekraïense ontheemden in Nederland. We doen suggesties over het nemen van regie voor meer opvangplekken en toegang tot bescherming, de kwaliteit van de opvang, (vervolg)onderwijs, de positie van Oekraïners op de arbeidsmarkt, derdelanders en het belang van duurzame toekomstscenario’s voor de bescherming van Oekraïense ontheemden.
Commissiedebat Vreemdelingen- asielbeleid - 12 maart 2025
In deze brief aan de asielwoordvoerders in de Tweede Kamer vragen we aandacht voor het vastgelopen asielsysteem, de gevolgen van langdurig verblijf in (crisis)noodopvang, doorstroomlocaties en de opvang en huisvesting van nareizende gezinsleden.
Eerste Kamer: begrotingsbehandeling Asiel en Migratie - 11 maart 2025
Op dinsdag 11 maart staat de begrotingsbehandeling van het ministerie Asiel en Migratie geagendeerd in de Eerste Kamer. VluchtelingenWerk vraagt in deze brief aandacht voor de onrealistische en onverantwoorde bezuinigingen op het ministerie vanaf 2027, pleiten we voor structurele financiering voor de uitvoering van wettelijke taken in de asielketen en onderstrepen we het belang van zorgvuldige (asiel)wetgeving.
Eerste Kamer: plenaire behandeling van het wetsvoorstel Verlenging beslistermijnen in asiel- en nareiszaken – 4 maart 2025
VluchtelingenWerk vraagt de Eerste Kamer in deze brief om het wetsvoorstel te verwerpen. Er is immers sprake van zeer grote achterstanden ten aanzien van de behandeling van asiel- en nareisaanvragen. Het aantal asielzaken dat langer dan 15 maanden wacht op een beslissing is in een jaar tijd meer dan verdubbeld naar 13.800, zo blijkt uit de meest recente cijfers van de IND. Maar daar zal dit wetsvoorstel echter geen verbetering in brengen, terwijl het wel strijd oplevert met het rechtzekerheidsbeginsel en ook in strijd is met het EU-Migratiepact.
Debat over de opvangcrisis in Ter Apel - 13 februari
Op donderdag 13 februari vindt in de Tweede Kamer het debat plaats over de opvangcrisis in Ter Apel. In onze brief aan de asielwoordvoerders vraagt VluchtelingenWerk aandacht voor het belang van (het niet intrekken van) de Spreidingswet, de noodzaak voor meerdere aanmeldcentra en het creëren van voldoende structurele opvangplekken.
Notitie Wetsvoorstellen Tweestatusstelsel en asielnoodmaatregelenwet – januari 2025
VluchtelingenWerk reageert in deze notitie op de Wetsvoorstellen Tweestatusstelsel en Asielnoodmaatregelenwet, hierin gaan we achtereenvolgens op de verschillende voorgestelde wijzigingen – waarbij we met name ingaan op de gevolgen voor de asielzoeker en vluchteling, de juridische houdbaarheid en de praktische uitvoerbaarheid. Samengevat achten wij de gevolgen voor onze doelgroep, maar ook de samenleving als geheel, zeer impactvol en schadelijk. Een deel van de maatregelen zijn evident in strijd met hoger recht, andere niet maar hebben vervolgens wel onevenredige gevolgen voor de uitvoering of de (rechts)praktijk.
Commissiedebat vreemdelingen- en asielbeleid - 5 februari 2025
VluchtelingenWerk vraagt in deze brief aan de asielwoordvoerders in de Tweede Kamer voorafgaand aan het commissiedebat aandacht voor de alsmaar oplopende wachttijden bij de IND, de – ondanks aangenomen Kamermoties – verslechterende situatie in de opvang (in Ter Apel, maar voor nareizigers en ongedocumenteerden), het belang van hervestiging en de actuele ontwikkelingen in Syrië.
Commissiedebat Participatiewet – 16 januari 2025
Voor het commissiedebat in de Tweede Kamer over de Participatiewet geeft VluchtelingenWerk suggesties mee aan de Kamerleden om statushouders, asielzoekers en Oekraïense ontheemden sneller aan het werk te krijgen. Ook delen wij onze zorgen over nadelige effecten van de aangekondigde maatregelen op asiel en het behoud van de taaleis in de Participatiewet.