Wonen
Een woning betekent voor een vluchteling vaak de eerste stap naar rust en veiligheid. Maar hoe komen vluchtelingen eigenlijk aan woonruimte? En wat heeft dit te maken met de woningcrisis? We leggen uit hoe het zit.
Wat is er aan de hand?
Als vluchtelingen een verblijfsvergunning in Nederland krijgen, worden zij statushouder. Vanaf dat moment moeten zij in principe binnen tien weken aan woonruimte worden geholpen. Helaas lukt dit bijna nooit. Het falende woonbeleid van de afgelopen jaren heeft gezorgd voor een gigantisch woningtekort. Ook statushouders zijn hiervan de dupe en moeten vaak lang wachten op een woning.
Woningcrisis? Asielzoekers zijn niet de oorzaak
Iedereen maakt zich zorgen over het tekort aan woningen in Nederland. En vanuit die zorgen zijn veel mensen kritisch op het aantal asielzoekers in ons land. Zijn asielzoekers de oorzaak van het woningtekort? Het korte antwoord is: nee. We leggen uit hoe het zit.
Alles over vluchtelingen en wonen
Het huisvesten van vluchtelingen is een complex proces dat vaak lang duurt. Hoe dat precies werkt lees je hier.
Aankomst in Nederland – opvanglocaties
Iemand die asiel aanvraagt, noemen we een asielzoeker. Wanneer asielzoekers in Nederland aankomen, verblijven ze eerst in een opvanglocatie. Dit zijn vaak asielzoekerscentra (azc's). Door de lange wachttijden bij de IND kan het zijn dat asielzoekers hier tijdens hun asielprocedure heel lang moeten blijven. Als er niet genoeg ruimte is in azc's, worden er noodopvanglocaties ingezet, zoals sport- of evenementenhallen. Deze locaties zijn erg basic, met weinig faciliteiten. Ook is dit vaak een tijdelijke oplossing, waardoor asielzoekers soms meerdere keren moeten verhuizen.
Wachten op woonruimte
Wanneer asielzoekers een verblijfsvergunning ontvangen, krijgen ze de status van statushouder. Elke gemeente moet jaarlijks een bepaald aantal statushouders huisvesten ('taakstelling'). Door het grote woningtekort lukt dat veel gemeenten nu vaak niet binnen de gestelde termijn van tien weken. Hierdoor verblijven statushouders vaak nog langer in azc's – soms wel langer dan een jaar. Het gevolg? De beschikbare bedden in azc’s raken op. Bedden die hard nodig zijn voor nieuwe asielzoekers.
Tijdelijke huisvesting en doorstroomlocaties
Om het huisvestingsproces te versnellen, worden er in sommige gevallen tijdelijke woonruimtes gecreëerd. Denk aan flexwoningen, omgebouwde kantoorpanden of leegstaande schoolgebouwen waar statushouders faciliteiten delen. Ook zijn er de afgelopen jaren een aantal 'doorstroomlocaties' gerealiseerd. Dit zijn tijdelijke plekken voor statushouders, te vergelijken met een azc. Zo kunnen zij alvast in of nabij de gemeente wonen waar ze later definitief terecht komen. Dit helpt hen sneller te integreren en werk te vinden in hun toekomstige woonomgeving.
Woonruimte toegewezen
Wanneer de gemeente woonruimte heeft gevonden, hebben statushouders twee weken de tijd om te verhuizen. Zij mogen normaal gesproken geen woning weigeren, in tegenstelling tot andere woningzoekenden. Om de belangrijkste spullen te kunnen kopen, kunnen statushouders in veel gemeenten een lening krijgen. Dit noemen we een inrichtingskrediet. Deze lening moet meestal volledig worden terugbetaald. Wanneer vluchtelingen dan eindelijk gesetteld zijn en niet meer hoeven te verhuizen, kan het integreren pas echt beginnen.
Onder de loep – na 6,5 jaar eindelijk een woning
Na jarenlang woonruimte te hebben gedeeld in azc’s, kon Ribal met zijn gezin eindelijk verhuizen naar een eigen appartement. Hiermee is een droom voor hem uitgekomen. 'Ik heb geen andere grote dromen: ik wil gewoon een normaal leven leiden en erkend worden als persoon.’
Belangrijke cijfers
van de sociale huurwoningen gaat naar andere woningzoekenden
Ongeveer 90% van alle sociale huurwoningen gaat niet naar vluchtelingen, maar naar andere woningzoekenden. Met andere woorden: statushouders maken slechts gebruik van een klein deel van het totaal aantal sociale huurwoningen in een gemeente. (Bron: COA)
statushouders te weinig gehuisvest
In 2023 hebben 31.000 statushouders woonruimte toegewezen gekregen. Gemeenten liepen dat jaar een achterstand op van ruim 6.000 toewijzingen. Medio 2024 is dit aantal al opgelopen naar 10.900. (Bron: COA)
status-en vergunninghouders wachten op woonruimte
Ongeveer 20.000 statushouders in de opvang en ruim 11.500 bewoners met een vergunning, wachten medio 2024 op woonruimte bij de hen al toegewezen gemeente. (Bron: COA)
De taakstelling voor gemeenten moet blijven! Zonder deze huisvestingsplicht blijven statushouders te lang in opvanglocaties. Of worden ze weggestopt op sobere plekken. Het gevolg? Geen contact met Nederlandstalige buren, wat integratie bemoeilijkt.
Een zachte landing in Nederland
Uitgelegd: vluchtelingen en de wooncrisis
Zijn vluchtelingen de oorzaak van de woningcrisis? Het korte antwoord is nee. Lees hier hoe het zit.
Er is maar één oorzaak van de woningcrisis: het falende woonbeleid. De afgelopen jaren is er te weinig sociale huur gebouwd. Ook zijn er meer gescheiden gezinnen, alleenstaanden, en ouderen die zelfstandig blijven wonen. Ja, asielmigratie draagt bij aan de vraag naar meer woonruimte. Maar dat is niet meer dan vijf tot tien procent van het totaal aan sociale huurwoningen.
Zo ondersteunen wij vluchtelingen in hun nieuwe woonplaats
Wanneer vluchtelingen naar hun eigen woning verhuizen, komt er ontzettend veel op hen af. Van het leren van de Nederlandse taal tot aan de weg vinden in het doolhof van alle wetten en regels. Onze vrijwilligers zorgen ervoor dat zij er niet alleen voor staan.
Maatschappelijke begeleiding
Vluchtelingen worden vanaf dag één bijgestaan door maatschappelijk begeleiders in hun nieuwe woonplaats. Die samenwerking begint soms al vóór het tekenen van het huurcontract. Vrijwilligers helpen vluchtelingen met alle praktische regelzaken.
Projecten voor jong en oud
Naast maatschappelijke begeleiding, helpen we vluchtelingen door het opzetten van verschillende projecten. Denk aan het verbeteren van digitale vaardigheden, ouderschapsondersteuning en mentale gezondheid.