Irak: situatie nog steeds niet veilig

Irak kent een roerige geschiedenis. Een brute dictatuur, een achtjarige oorlog met buurland Iran en een oorlog met Koeweit. Na het afzetten van president Saddam Hoessein in 2003 leidden grote tegenstellingen tussen sjiitische en soennitische moslims tot een burgeroorlog en later tot de opkomst van Islamitische Staat (IS). Na veel strijd heeft IS geen grondgebied meer in handen, maar zij lijkt nog niet definitief verslagen. Bij de parlementsverkiezingen van 12 mei 2018 werd de coalitie van zittend premier Abadi slechts derde.

Waarom vluchten mensen uit Irak?

  • In de hevige strijd met IS, waarbij in 2017 alle grondgebied is heroverd, zijn ook vele, overwegend sjiitische burgermilities (weer) actief geworden. Zij worden beschuldigd van mensenrechtenschendingen, met name tegen soennieten, die vaak ervan verdacht worden IS te steunen. IS en aan haar verwante groepen plegen ook nog steeds aanslagen.
  • Het uiterste noorden van Irak wordt al sinds de jaren negentig bestuurd door de Koerden. Een referendum over onafhankelijkheid in het najaar van 2017 werd echter niet geaccepteerd door de  Centraal-Iraakse regering. De Centraal-Iraakse regering nam daarna de controle over in een aantal omstreden gebieden, waaronder de belangrijke oliestad Kirkuk.

Belangrijkste groepen waarvoor gevaar dreigt

  • Homoseksuelen en lesbiënnes lopen groot gevaar in Irak.
  • Religieuze en etnische minderheden, zoals christenen (onder wie bijvoorbeeld de Armeniërs en Arameeërs), Mandeeërs, Jezidi, Shabak, Kaka'i, Turkmenen worden als doelwit gezien en vaak vervolgd.
  • Alleenstaande vrouwen zijn kwetsbaar. Zij kunnen slachtoffer worden van geweld, verkrachting of mensenhandel.
  • Soennieten kunnen gevaar lopen in Bagdad, met name als ze uit provincies komen waar IS sterk aanwezig is.

Cijfers

  • In de eerste vier maanden van 2018 zijn er volgens UNAMI (de VN-missie in Irak) minstens 383 burgerdoden en 776 gewonden gevallen door terrorisme en gewapend conflict. In 2017 vielen minstens 3298 burgerdoden en 4781 gewonden. De organisatie Iraq Body Count spreekt over ruim 13.000 burgerdoden in 2017 en bijna 1600 in de eerste vier maanden van 2018.
  • In 2016 vroegen ongeveer 125.000 Irakezen asiel aan in Europa, in 2017 waren dat er ruim 45.000 (Eurostat).
  • In Nederland doen 724 Irakezen een eerste asielaanvraag in 2017, in de eerste 3 maanden van 2018 zijn dat er 157 (IND Asylumtrends).
Meer informatie