Doorbraak voor bescherming verwesterde vrouwen
Deze vrouwen lopen grote risico’s bij terugkeer. Maar in plaats van hen vluchtelingenbescherming te bieden werd tot nu toe verwacht dat ze zich, in strijd met de vrouwenrechten, aanpassen aan de in Afghanistan heersende normen. VluchtelingenWerk komt op voor de belangen van deze vrouwen en ondersteunde samen met asieljuristen en wetenschappers deze rechtszaak vanuit ons project Strategisch Procederen.
Gevaar
VluchtelingenWerk meent dat het terugsturen van verwesterde vrouwen in strijd is met het Vluchtelingenverdrag en het Europees recht. Als zij zich bij terugkeer niet aan de onderdrukkende normen houden, lopen zij groot gevaar slachtoffer te worden van (seksueel) geweld, mishandeling of eremoorden. In veel gebieden in Afghanistan kunnen vrouwen zich niet verplaatsen zonder een mannelijke begeleider. Ook is sprake van gedwongen huwelijken, het ‘weggeven’ van vrouwen om disputen op te lossen en gedwongen opsluiting in huis.
Parallellen met LHBT-beleid
In Afghanistan mag je als vrouw niet het leven leiden dat je zelf zou willen; je hebt nauwelijks rechten en als je de strenge leefregels overtreedt word je zwaar bestraft. Het is vergelijkbaar met hoe dat in sommige landen voor homoseksuelen geldt. Voorheen zei de Nederlandse overheid ook over homoseksuele asielzoekers; pas je maar aan aan de gebruiken van het land, ga maar terug de kast in. Gelukkig is dat beleid tegenwoordig veranderd. Het is goed dat we dit na deze uitspraak nu ook niet meer van alle verwesterde vrouwen mogen vragen, stelt VluchtelingenWerk. Deze vrouwen zijn vluchtelingen, dit raakt de kern van vluchtelingenbescherming, dit is waarom het Vluchtelingenverdrag er is.
Persoonlijk verhaal van Afghaanse vrouw
De Afghaanse vrouw (23 jaar) die VluchtelingenWerk juridisch bijstaat, verwoordde bij een eerdere zitting bij de rechtbank in Arnhem heel goed waar het bij verwestering precies om draait:
“Vijf jaar geleden wist ik niet dat vrouwen anders konden leven. Nu heb ik dat gemerkt. Ik hoef niet mijn hele leven thuis te blijven en afhankelijk te zijn van mannen. Ik heb voor wat betreft mijn geloof geaccepteerd wat ik van mijn ouders heb geleerd, maar toen ik hier kwam heb ik door het lezen en contact met andere mensen over mijn geloof geleerd. Ik ben erachter gekomen dat ik geen boerka hoef te dragen en niet altijd met een man hoef te zijn. Als ik terugga ga ik niet accepteren dat ik een boerka moet dragen. Mijn gedachten zijn anders. Ik heb geleerd dat ik zelfstandig voor mezelf kan zorgen en werken en een huis kan krijgen. Ik hoef niet mijn hele leven afhankelijk te zijn van een broer, vader of man. Het zijn misschien geen belangrijke dingen, maar voor mij als mens, word ik hier geaccepteerd. In Afghanistan heb ik nooit geleerd dat een vrouw een mens is. Hier heb ik geleerd en gezien dat ik ook een mens ben.”
De gevolgen van deze positieve uitspraak
Met de expertise van VluchtelingenWerk hebben we de advocaat van een van de drie vrouwen ondersteund. Deze vrouwen staan in feite symbool voor alle verwesterde vrouwen. Deze positieve uitspraak betekent dat je niet meer van vrouwen mag vragen naar omstandigheden terug te keren waar ze reëel gevaar lopen omdat ze zich niet meer gedragen volgens de heersende normen daar (die in strijd zijn met vrouwenrechten). Dit gaat dan om situaties waar vrouwen bij terugkeer ernstig gestraft worden, in elkaar geslagen of verstoten worden. De criteria waar volgens de Raad van State aan moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor bescherming zijn wel zeer streng: de westerse uitingen of gedragingen moeten aantoonbaar onderdeel zijn van een religieuze of politieke overtuiging, of zo verinnerlijkt dat het simpelweg niet meer aan te passen is. Staatssecretaris Harbers zal nu specifiek beleid voor verwesterde vrouwen moeten ontwikkelen om in de asielprocedure te kunnen toetsen of aan deze criteria wordt voldaan.
- Naar het persbericht van de Raad van State
- Meer informatie over de Commissie strategisch procederen