SCP-rapport over integratie: van snelle start integratie nog geen sprake

Snelle start cruciaal

Als vluchtelingen in Nederland aankomen, moeten zij hun leven weer van begin af aan opbouwen. Een snelle start is daarin cruciaal. Dat blijkt opnieuw uit het nieuwe SCP-rapport 'In uitvoering'. Het SCP blikt daarin terug op hoe uitvoering is gegeven aan belangrijke adviezen uit 2015 voor het verbeteren van de integratie van vluchtelingen. Toen al waarschuwde het SCP voor de rampzalige gevolgen van jarenlange wachttijden voordat vluchtelingen kunnen beginnen met hun integratie. Het belang hiervan werd destijds door politici en beleidsmakers met de mond beleden, maar niet in de praktijk gebracht. Dat maakt dit nieuwe rapport zeer urgent.

Wachttijd alleen maar toegenomen

In 2015 stond de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voor de grote opgave het fors toegenomen aantal vluchtelingen een snelle asielprocedure te bieden. Doordat in korte tijd grote aantallen vluchtelingen uit met name Syrie en Eritrea in Nederland om bescherming vroegen stond de opvangcapaciteit in asielzoekerscentra onder grote druk. Noodopvanglocaties werden geopend en de leefomstandigheden en integratieperspectieven daalden tot een dieptepunt. Dit alles leverde vele verloren jaren op waarin vluchtelingen weinig meer konden doen dan wachten.

Ondanks een sterke afname van het aantal asielverzoeken zijn opeenvolgende bewindspersonen er niet in geslaagd het tij te keren. Dankzij een voortijdige krimp in het personeel bij de IND en in de opvangcapaciteit bij het COA zijn de gemiddelde wachttijden alleen maar toegenomen, en worden vluchtelingen opnieuw in evenementenhallen en tenten opgevangen. Hun kans op een spoedige start in Nederland is opnieuw verkeken.

Inburgeringsbeleid op de schop

De huidige Wet Inburgering, bedoeld om nieuwkomers te stimuleren de taal te leren en te integreren, pakte de afgelopen jaren voor veel vluchtelingen juist uit als een belemmering. Vluchtelingen werden zelf verantwoordelijk voor het regelen van hun eigen inburgeringstraject. Een groot deel van hen bleek daar niet toe in staat en slaagde niet op tijd voor hun inburgeringsexamens, of zag zich gedwongen een lager taalniveau te kiezen dan haalbaar was.

Hoewel het falen van het huidige inburgeringsbeleid inmiddels breed wordt erkend heeft nieuw beleid lang op zich laten wachten. Na een lang wetstraject gaat de nieuwe Wet Inburgering pas in 2022 in werking. Duizenden vluchtelingen die de afgelopen jaren een verblijfsvergunning kregen zullen hier niet de vruchten van plukken en hebben langdurig extra aandacht nodig van gemeenten.

Herhaal geen fouten uit het verleden

We roepen politici en beleidsmakers op de adviezen en waarschuwingen van het SCP ter harte te nemen en fouten uit het verleden niet opnieuw te herhalen. De formatie van een nieuw kabinet biedt kansen om hier echt werk van te maken. Maar integratie is een zaak van de lange adem - langer dan de duur van één kabinet. Investeer in een snelle asielprocedure en voldoende kleinschalige opvanglocaties. Maak meer werk van een spoedige huisvesting. Verlies het belang van goede gezondheidszorg niet uit het oog. En laat het veelbelovende nieuwe inburgeringsbeleid niet vastlopen op uitvoeringsproblemen. Want een goede integratie is in het belang van iedereen.